Jak sprawić, by bolało mniej

Kto może twierdzić, że nigdy w życiu niczego nie żałował? Egzystencja daje nam tak wiele okazji do okazywania żalu: stracone szanse, błędy w myśleniu, impulsywne zachowanie lub niewytłumaczalne blokady. Czego tak naprawdę żałujemy? I dlaczego? I w jakim stopniu? Czy istnieją różnice między poszczególnymi osobami, jeśli chodzi o żal? Czy żal przynosi nam coś dobrego? I… czy możemy od nich uciec?

Czym jest żal?

Słownik definiuje żal jako „uczucie żalu spowodowane utratą czegoś lub kogoś, porażką lub nieuznanym czynem.„.

W psychologii żal wyjaśnia się jako uczucie związane z emocjami, takimi jak smutek, złość lub niepokój, ale także z poznaniem, gdy ocenia się, że nie postąpiło się tak, jak „powinno”. Żal jest związany z działaniem lub brakiem działania.

Czego najbardziej żałujemy?

Żal z powodu upływającego czasu jest jednym z największych źródeł poetyckiej inspiracji i literatury. W swojej powieści Marcel Proust opiera się na tym temacie: „Możemy żałować tylko tego, co pamiętamy”, ponieważ tłumimy nieprzyjemne wspomnienia.

Była opiekunka paliatywna i autorka w swojej książce „„, przedstawia najczęstsze żale wypowiadane przez jej pacjentów na łożu śmierci. Z jej doświadczenia wynika, że są to:

1. „Żałuję, że nie żyłem tak, jak chciałem, a nie tak, jak chcieli dla mnie inni”.
2. „Chciałbym .”
3. „Chciałbym mieć odwagę, by wyrazić swoje uczucia”.
4. „Żałuję, że nie utrzymywałem kontaktu z .”
5. „Żałuję, że nie pozwoliłem sobie być szczęśliwszym”.

Żal jest związany z naszymi działaniami: będziemy mniej żałować wydarzenia, które wydaje się zależeć od fatum lub okoliczności zewnętrznych.

Badania pokazują, że bardziej żałujemy czegoś, co zrobiliśmy, niż czegoś, czego nie zrobiliśmy: „Nie powinienem był mówić jej tych rzeczy”, „Żałuję, że wybrałem tę pracę”. Nasze porażki są bardziej bolesne w krótkim okresie, jeśli wynikają z działań, które nie przyniosły owoców, niż z braku działań.

Inne badania pokazują, że w życiu bardziej żałujemy tego, czego nie zrobiliśmy: „Powinienem był spędzać więcej czasu z moimi dziećmi”, „Powinienem był więcej podróżować”, „Żałuję, że nie pracowałem tak ciężko”, „Powinienem był więcej rozmawiać z moim ojcem przed jego śmiercią”.

Czas odciska piętno na żalu

Tę pozorną sprzeczność można wyjaśnić czynnikiem czasu, który powoduje ewolucję żalu: to, czego żałujemy natychmiast, to działania, które podjęliśmy i które przyniosły efekty, w dłuższej perspektywie żałujemy braku działania, tych intencji, których nie zrealizowaliśmy.

Emocjonalnie, te żale dzielą się na dwie kategorie:

• Żal z powodu działania, znane również jako „ciepłe” żale, które są krótkoterminowe „Nie powinienem był tego robić„, „Nie powinienem był prowadzić po pijanemu” są bardziej intensywne, wiążą się z intensywnymi emocjami: , , , , , ponieważ żałujemy rzeczywistości (tego, co zrobiliśmy). Można je naprawić poprzez pojednanie i przeprosiny lub rekompensatę psychologiczną, w której negatywne konsekwencje są zamazane („Nie poślubiłem właściwej osoby, ale spójrz na wszystkie wspaniałe dzieci, które mam”).
• Żal z powodu bezczynności („Powinienem był to zrobić„), zwane również żalami melancholijnymi, są związane z konkretnymi emocjami: melancholią, nostalgią. W tej kategorii żałujemy rzeczywistości wirtualnej (tego, co byśmy zrobili). Scenariusze braku działania są nieskończone: „Gdybym wiedział, że ona też mnie lubi, miałbym odwagę powiedzieć jej, co do niej czuję”, „Zastanawiam się, jak wyglądałoby moje życie, gdybym wyjechał za granicę z tym stypendium?„

Żal według profilu osobowości

W zależności od profilu osobowości i niektórych zaburzeń psychicznych, żal może, ale nie musi być wielokrotny. Na przykład dla osób z różnymi fobiami, fobią społeczną lub agorafobią, które rezygnują z wielu aktywności z powodu żalu, żal jest częścią ich życia, a kiedy staje się przytłaczający, prowadzi osobę dotkniętą chorobą do stanu depresyjnego.

, którzy nigdy nie są zadowoleni, częściej doświadczają uczucia żalu. To samo dzieje się z osobami unikającymi (chcą działać, ale rezygnują z obawy przed popełnieniem błędu) i prokrastynatorami (odkładają na później to, co muszą zrobić).

Kiedy masz pozytywne spojrzenie na życie, nawet w niekorzystnych sytuacjach, żal jest mniej odczuwalny. Aby zobaczyć, gdzie pasujesz, odpowiedz szczerze na to pytanie: „TJesteś w banku, czekasz na swoją kolej przy kasie, a przed tobą rabuś, który trzymał broń i ukradł pieniądze, wybiega z banku. Po drodze przypadkowo strzela z pistoletu i kula trafia Cię w ramię. Miałeś szczęście czy pecha tego dnia?„.

W swojej książce „” amerykański autor identyfikuje cztery rodzaje żalu i pomaga nam zrozumieć ich kluczową rolę w naszym życiu, niezależnie od tego, czy chodzi o pielęgnowanie przyjaźni, podejmowanie odpowiedzialnych decyzji czy podejmowanie ryzyka.

Kategorie żalu

Podobnie jak większość negatywnych emocji, żal jest uważany za niepożądane uczucie, które staramy się ukryć tak bardzo, jak tylko możemy. Wystarczy pomyśleć o piosence Edith Piaf (I regret nothing) lub Robbiego Williamsa (No regrets), które wychwalają filozofię życia bez żalu.

Daniel Pink odkrył, że największe żale ludzi dzielą się na 4 różne kategorie:

• Żal zakorzeniony w braku odpowiedzialnościsą to żale związane z niezdrowymi nawykami o długoterminowych lub trwających całe życie negatywnych konsekwencjach: „Żałuję, że opuściłem tyle zajęć w szkole”, „Żałuję, że wydałem wszystkie pieniądze”, „Żałuję, że nie dbałem o siebie, o swoje zdrowie”.
• Żałuję, że nie jestem zbyt ostrożny. Istnieją możliwości, które mogą całkowicie zmienić nasze życie, ale czy wszyscy mamy odwagę, by je wykorzystać? „Żałuję, że nie kupiłem tego domu”, „Żałuję, że nie współpracowałem z X w tym biznesie”. Żale w tej kategorii pojawiają się, ponieważ mamy awersję do ryzyka, ludzie często widzą niebezpieczeństwo tam, gdzie go nie ma. Nie oznacza to akceptowania niebezpieczeństw, a jedynie uważanie, aby nadmierna ostrożność nie uniemożliwiła nam skorzystania z pewnych pojawiających się możliwości.
• Moralny żal które koncentrują się na innych ludziach, których mogliśmy zranić naszymi błędami. Do tej kategorii należy również „Żal, że obraziłem/zraniłem moją żonę”.
• Żal w związku które są związane z utraconymi relacjami z członkami rodziny, współpracownikami lub zwykłym zaniedbaniem „Żałuję, że nie utrzymuję kontaktu z kolegami z liceum”. Żal związany z relacjami jest najbardziej powszechny. Tak więc, kiedy czujemy, że dystans wkrada się w związek, możemy zacząć ponownie nawiązywać kontakt, podejmować kroki w kierunku tej osoby.

Ale jak radzić sobie z żalem, który już mamy?

Badania Pinka oferują sposoby, w jakie możemy wykorzystać żal, który już mamy. Nie możemy całkowicie stłumić tego uczucia, ale możemy użyć pewnych strategii, aby dostroić tę emocję tak, abyśmy mogli słuchać jej przesłania bez pogrążania się w smutku z powodu błędów z przeszłości. Oto kilka pomysłów:

• WerbalizowanieUjawnienie żalu. Mówienie o tym bolesnym wydarzeniu pomaga lepiej przeanalizować sytuację. „Żałuję, że nie powiedziałem jej, że ją lubię, kiedy spotkałem ją po raz pierwszy. Spotykamy się ponownie teraz, 10 lat później, ale jak wyglądałoby nasze życie, gdybyśmy byli razem przez cały ten czas?”. Jeśli nie chcesz dzielić się swoim żalem z ukochaną osobą, możesz to zrobić na piśmie, w liście, który pozwoli uwolnić emocje na papierze, a tym samym złagodzić ból żalu.
• Samowspółczucie pomaga ci, gdy masz tendencję do odurzania się . Aby to zrobić, wszystko, co musisz zrobić, to przestać pochlebiać sobie stwierdzeniami takimi jak „Jestem nieudacznikiem„, „Jakie to głupie z mojej strony„, „Nigdy sobie tego nie wybaczę„, które wydają się być nieusuwalnymi wadami. Lepiej więc zidentyfikować czynniki kontekstowe, które doprowadziły do tej złej decyzji i przypomnieć sobie, że nie jesteś sam w tym bólu, są inni z podobnym żalem. Jego badania, profesora na Uniwersytecie w Teksasie, pokazują, że ludzie, którzy kultywują, mają zdolność szybszego wychodzenia z depresji, zmniejszania stresu, a w przyszłości potrafią zmienić swoje zachowanie, nie popełniając dwa razy tego samego błędu w porównaniu z ludźmi, którzy krytykują siebie i utknęli w tej samej historii.
• Technika samodystansowania (self-distancing) pomaga spojrzeć na problem z perspektywy osoby z zewnątrz. Wyobraź sobie, że doradzasz swojemu przyjacielowi w podobnym problemie. Co byś powiedział?
• Medytacja i – pomaga w ograniczeniu żalu: celem jest zaakceptowanie wydarzeń życiowych, próba życia w teraźniejszości, bez uciekania w przeszłość (tj. w żal) lub przyszłość (w niepokój, lęk). Techniki uważności w połączeniu z medytacją są często stosowane w celu zapobiegania nawrotom depresji. Depresja jest ściśle związana z licznymi żalami i poczuciem winy z powodu wydarzeń z przeszłości.

Aby zapobiec żalowi, który może pojawić się po podjęciu decyzji, jako strategię można wykorzystać wyobrażanie sobie najgorszych scenariuszy przed podjęciem tej decyzji.

Czy możemy w ogóle nie żałować?

Badania pokazują, że nie można niczego żałować, ponieważ odbywa się to kosztem innego wyboru. Kiedy coś wybierasz, automatycznie eliminujesz alternatywę. Zdolność do myślenia w kategoriach hipotetycznych (gdybym tylko zrobił tę rzecz…) rodzi poczucie odpowiedzialności za obecną sytuację. Z punktu widzenia neurobiologii żal jest nieodłącznym elementem każdej decyzji. „Jeśli wybiorę tę pracę, czy będę żałować tej drugiej?”.

Możemy pokusić się o stwierdzenie, że szczęśliwi są ci, którzy nie żałują. Cóż, nie. Przeprowadzono badania na osobach z uszkodzeniem płata oczodołowo-czołowego mózgu, które nie są zdolne do odczuwania żalu, i wykazano, że nie potrafią one przedstawić możliwych konsekwencji swoich decyzji. Nie odczuwają negatywnych emocji związanych z żalem, nie przewidują negatywnych konsekwencji i często znajdują się w niekorzystnych sytuacjach. Na przykład mają tendencję do utraty pracy, nie są w stanie utrzymać stabilnych relacji międzyludzkich i często angażują się w katastrofalne inwestycje finansowe.

Dlatego żal jest efektem ubocznym naszej zdolności do przyjmowania , a ci, którzy nie są w stanie odczuwać żalu, często wpadają w kłopoty.

Korzyści z żalu

Psychologowie wykazali, że żal jest nadal użyteczną emocją. (profesor psychologii i badacz na Queens University Belfast) twierdzi, że nie jest dobrym pomysłem wyeliminowanie żalu z naszego życia, ponieważ żal jest mechanizmem lepszego podejmowania decyzji, sygnałem do ponownego przemyślenia strategii.

Żal jest złożoną emocją, która powoduje porównywanie i kontrastowanie oraz odnoszenie się do biegunowego przeciwieństwa możliwych wyników w celu znalezienia pożądanego rezultatu. Małe dzieci nie są zdolne do odczuwania żalu i zaobserwowano, że emocja ta pojawia się w wieku 6-7 lat. Wydaje się, że żal pomaga dzieciom stać się bardziej cierpliwymi i oprzeć się pokusie natychmiastowej przyjemności.

Żałowanie złego pomaga ludziom dokonywać lepszych transakcji w przyszłości. A jeśli zdarzyło nam się podjąć decyzję w pośpiechu, uczucie żalu skłoni nas do rozważenia szerszego zakresu informacji następnym razem.

Możemy zatem postrzegać żal jako nauczyciela próbującego przekazać nam coś ważnego i nauczyć nas podsumowywać nasze działania.

Psychologowie ewolucyjni zakładają, że funkcją żalu jest umożliwienie nam wyciągnięcia wniosków z naszych niepowodzeń, nauczenie nas większej ostrożności w przyszłości, zanim ponownie podejmiemy niepewne działania.

Lepiej jest nauczyć się inteligentnie zarządzać żalem, niż go unikać. Podobnie jak wszystkie inne emocje, żal odgrywa ważną rolę w naszej zdolności do przystosowania się do środowiska i w naszej równowadze psychicznej. Kluczem do uwolnienia się od strachu przed porażką i przewidywanego żalu nie jest zaprzestanie działania, ale zwiększenie naszej tolerancji na niepowodzenia, zamieniając w ten sposób okazje do żałowania w okazje do nauki.