Upadek prezydenta Nixona rozpoczął się 50 lat temu: czy wiesz, o co chodziło w sprawie Watergate?

W środę, 24 lipca, mija 50 lat od czasu, gdy Sąd Najwyższy USA nakazał prezydentowi Richard Nixon udostępnił 64 taśmy z Białego Domu sądowi okręgowemu w Waszyngtonie, który rozpatrywał sprawę Watergate.. Dowody te ostatecznie kosztowały Nixona utratę stanowiska najpotężniejszego polityka na świecie. Sąd nakazał Nixonowi przekazanie taśm 24 lipca 1974 roku.

Cała sprawa rozpoczęła się znacznie wcześniej. O 2:30 nad ranem 17 czerwca 1972 roku policja w Waszyngtonie aresztowała pięć osób w kompleksie Watergate. Ich zadaniem było włamanie się do siedziby Komitetu Narodowego Demokratów pod pretekstem kradzieży, zrobienie zdjęć materiałów partyjnych oraz naprawa i obsługa urządzenia podsłuchowego, które zostało potajemnie umieszczone w biurach już pod koniec maja 1972 roku. Ich schwytanie zapoczątkowało serię wydarzeń, które doprowadziły do upadku republikańskiego prezydenta Richarda Nixona. Był to jeden z największych skandali politycznych w USA, znany jako afera Watergate.

Reporterzy Washington Post Bob Woodward i Carl Bernstein odegrali ważną rolę w tej sprawie. Ich działania są uważane za ważny punkt zwrotny w historii dziennikarstwa. Publikując serię artykułów, wywołali aferę, która doprowadziła do rezygnacji prezydenta Nixona. W ciągu dwóch lat napisali ponad 300 artykułów. Opierali się na informacjach z anonimowego źródła o pseudonimie Głębokie Gardło. Dopiero w 2005 roku ujawniono, że źródłem tym był zastępca dyrektora FBI Mark Felt.

Wśród aresztowanych w kompleksie Watergate był były agent CIA Jim McCord, który był członkiem sztabu kampanii Nixona. Stopniowo wyszło na jaw, że inny z „rabusiów” również pracował kiedyś dla CIA. Pozostali trzej zatrzymani to antycastrowscy Kubańczycy z Miami, byli również powiązani z Secret Service. Potwierdziło to podejrzenia, że nie byli to zwykli złodzieje, ale bliscy członkowie aparatu prezydenta Nixona.

Podczas „włamania” do budynku mieli oni zaalarmowali patrol policji przez radio przez wspólnika na ulicy. Jednak McCord rzekomo zmniejszył głośność krótkofalówki i cała piątka nie usłyszała ostrzeżenia. Policja doszła do wniosku, że nie była to zwykła kradzież, częściowo na podstawie ubioru sprawców. Zaledwie kilka godzin po aresztowaniu pojawili się w sądzie ubrani w garnitury.

Mieli przy sobie również banknoty stu dolarowe, zamki do drzwi, kamery, odbiornik krótkofalowy, który mógł odbierać połączenia policyjne, trzy pistolety z gazem łzawiącym wielkości długopisu i około 35 rolek niewywołanego filmu.

Ponad trzydziestu urzędników prezydenta Nixona, organizatorów jego kampanii prezydenckiej i darczyńców finansowych było na miejscu. przyznało się do winy lub zostało uznanych za winnych naruszenia prawa po wybuchu afery.. Dziewiętnastu z nich odsiedziało wyroki od jednego do 52 miesięcy. Oskarżeni zostali również doradca Nixona Everett Howard Hunt i Gordon Liddy, doradca Komitetu Finansowego Komitetu Reelekcyjnego Nixona. W marcu 1974 roku tak zwana „Watergate Seven”, składająca się z wpływowych i prominentnych współpracowników prezydenta, została skazana za spisek i nadużycie władzy.

Dzięki pracy śledczej reporterów opinia publiczna dowiedziała się również, że o istnieniu tajnego urządzenia nagrywającego wewnątrz Białego Domu. W lipcu 1974 r. Sąd Najwyższy USA nakazał Nixonowi przekazanie przedmiotowych taśm. Kilka dni później Komisja Prawna Izby Reprezentantów rozpoczęła pierwsze kroki w procesie impeachmentu prezydenta pod zarzutem utrudniania pracy wymiaru sprawiedliwości i naruszenia konstytucji.

8 sierpnia 1974 r. Richard Nixon publicznie ogłosił swoją rezygnację ze stanowiska prezydenta, która weszła w życie następnego dnia. Zrobił to jako pierwszy prezydent w historii USA. Jego następca, prezydent Gerald Rudolph Ford, potwierdził go z pełnym immunitetem prezydenckim.

Bernstein i Woodward zdobyli nagrodę Pulitzera za serię reportaży w 1973 roku, a także opublikowali książkę All the President’s Men. W 1976 roku stała się ona podstawą nagrodzonego Oscarem filmu Alana Pakuli Wszyscy ludzie prezydenta, z Dustinem Hoffmanem i Robertem Redfordem w rolach głównych.