Trump wprowadza niepewność w gospodarkę, która „jest w świetnej formie”

ANALIZA || Wielu ekonomistów wyraziło obawy, że elementy programu Trumpa mogą mieć charakter inflacyjny

Kiedy w styczniu 2009 roku prezydent Barack Obama składał przysięgę, bezrobocie rosło, rynki spadały, a rodziny traciły domy. Obama odziedziczył katastrofę gospodarczą.

Donald Trump ma znacznie silniejszą rękę, nawet gdy wraca do Białego Domu i obiecuje radykalne przekształcenie amerykańskiej gospodarki poprzez szereg działań wykonawczych i szeroko zakrojone ustawodawstwo.

Bezrobocie zakończyło się w 2024 r. stopą zaledwie 4,1%. Jedynymi prezydentami, którzy odziedziczyli niższą stopę bezrobocia, byli George W. Bush w styczniu 2001 r. i Richard Nixon w styczniu 1969 r.

Choć koszty życia nadal stanowią główną frustrację, a ryzyko ponownego rozpalenia inflacji utrzymuje się, gdy Trump obejmie urząd, gospodarka amerykańska będzie ogólnie w dobrej kondycji. Rynek pracy przeżywa historyczny okres nieprzerwanego wzrostu, wzrost płac przewyższa wzrost cen, a globalny wzrost w dalszym ciągu przekracza oczekiwania.

„Prezydent dziedziczy bardzo zdrową gospodarkę” – mówi David Kelly, główny globalny strateg w JPMorgan Asset Management.

Pojawiają się wielkie pytania

Jedną z rzeczy, która może nieco ochłodzić amerykańską gospodarkę, jest ogromna ilość niepewności, która jest obecnie wstrzykiwana.

To naturalne, że pojawia się pewna niepewność w przypadku zmiany władzy w Waszyngtonie, gdy nowa partia wnosi własne pomysły i filozofie.

Jednak Trump rozpoczyna swoją drugą kadencję z hukiem, podejmując już pierwszego dnia szereg działań wykonawczych, które obejmują wszystko, od energii i imigracji po funkcjonowanie rządu federalnego.

Trump obiecał, że to dopiero początek, obiecując nałożenie ogromnych ceł, zmniejszenie oszałamiającej biurokracji i przyznanie nowych ulg podatkowych przedsiębiorstwom i osobom fizycznym.

„Niepewność jest podatkiem dla gospodarki” – wspomina Kelly z JPMorgan. „W piłce nożnej możesz chcieć trzymać przeciwnika w niewiedzy. Ale jeśli prowadzimy gospodarkę, chcemy, aby nasze plany były jasne. Jeśli tego nie zrobimy, ludzie mogą poczekać z podjęciem decyzji, a to zwykle spowalnia gospodarkę”.

Wątpliwości nadal wiszą co do programu handlowego Trumpa.

Trump obiecał nałożyć ogromne cła na sojuszników i rywali, ale dokładny termin i wpływ tych ceł pozostają niejasne. Na przykład w poniedziałek powiedział, że 1 lutego nałoży 25% cła na Kanadę i Meksyk, ale nie podpisał aktu wykonawczego nakazującego wejście tych ceł w życie.

Jeśli chodzi o inne kraje, Trump stwierdził, że jego administracja może nałożyć powszechne cła, ale nie jest jeszcze na to przygotowana. Jaki będzie poziom ceł i jak długo będą wysokie? Jak zareagują inne kraje? Niektóre, jak Kanada, zapowiedziały odwet w postaci ceł i innych działań.

Podczas swojego przemówienia inauguracyjnego Trump obiecał „natychmiast rozpocząć przegląd naszego systemu handlowego w celu ochrony amerykańskich pracowników i rodzin”, a nawet powtórzył plany utworzenia zagranicznego urzędu skarbowego, który miałby zbierać dochody z ceł. (Chociaż Trump powiedział, że zagraniczne kraje będą opodatkowane, cła płacą amerykańscy importerzy, a nie zagraniczni eksporterzy. I często przerzucają oni koszty na konsumentów w postaci wyższych cen).

Wyzwanie „Koszty życia”.

Trump wie, że największą frustracją wielu Amerykanów jest poziom cen. Ludzie wydają znacznie więcej na artykuły spożywcze, czynsz, ubezpieczenie samochodu i inne rzeczy niż przed pandemią.

Według Moody’s Analytics typowe amerykańskie gospodarstwo domowe wydaje o około 1213 dolarów więcej niż w styczniu 2021 r. na te same towary i usługi.

Średnie wynagrodzenie wzrosło nieco bardziej. Oznacza to jednak, że wiele osób ledwo radzi sobie z wyższymi kosztami życia, a wiele innych zostaje w tyle.

Trump powiedział, że spowoduje spadek cen, ale wielu ekonomistów wątpi, czy stanie się to w ogóle, chyba że gospodarka się załamie. Chociaż konsumenci uwielbiają spadki cen, jawna deflacja może być niebezpieczna i trudna do uniknięcia.

„Nie jest możliwy powrót cen do poziomu sprzed pandemii. Jedynym sposobem na osiągnięcie tego nie jest recesja, ale depresja” – stwierdził Kelly. Trump przyznał to niedawno, zauważając, że gdy ceny wzrosną, trudno spowodować ich ponowny spadek, ale upierał się, że może to osiągnąć.

Jednak wielu ekonomistów wyraziło obawy, że elementy programu Trumpa mogą mieć charakter inflacyjny.

Przedsiębiorstwa mogłyby przerzucić koszty ceł na konsumentów, tak jak to miało miejsce w przeszłości. Masowe deportacje mogą pozbawić pracowników kluczowych sektorów budownictwa, rolnictwa i innych.

Obecnie istnieją obawy, że w amerykańskiej gospodarce panuje zbyt wysoka temperatura i że program Trumpa może ją przegrzać. Stopa inflacji spadła, ale pozostaje powyżej celu Rezerwy Federalnej. Rynki biją kolejne rekordy, napędzane wyprzedażą akcji dużych firm technologicznych i zajmujących się sztuczną inteligencją.

„Konkluzja jest taka, że ​​gospodarka amerykańska wkracza w rok 2025 na solidnych podstawach” – napisał Torsten Slok, główny ekonomista w Apollo Global Management, w opublikowanej w poniedziałek nocie zatytułowanej „Gospodarka amerykańska jest w doskonałej kondycji”.

„Nadal jesteśmy bardziej zaniepokojeni ryzykiem wzrostu gospodarczego i inflacji” – stwierdził Slok.

Ostatecznie sukces gospodarczy Trumpa nie może zależeć od spadających cen. Zamiast tego Trump powinien kibicować kontynuacji passy zapoczątkowanej za prezydenta Joe Bidena: wzrostu płac realnych.

Płace stale przewyższają ceny. Jeśli tendencja ta utrzyma się za kadencji Trumpa, o wiele więcej Amerykanów będzie podążać za wyższym poziomem cen i poczuje się lepiej, jeśli chodzi o koszty życia.