Sędzia nakazuje Nunesowi zmianę nazw Marginal Tietê i 10 innych adresów oddających hołd dyktaturze

Sędzia Luis Manuel Fonseca Pires z 3. Sądu ds. Finansów Publicznych w São Paulo nakazał burmistrzowi Ricardo Nunes (MDB) zmianę nazw jedenastu dróg i miejsc publicznych w mieście, które składają hołd nazwom dyktatury wojskowej. Na liście ulic i przestrzeni, które powinny zmienić nazwy, znajdują się Marginal Tietê, Ponte das Bandeiras, ośrodek sportowy w strefie południowej oraz krematorium Vila Alpina – najstarsze w kraju.

W raporcie starano się o kontakt z ratuszem, co do czasu publikacji niniejszego tekstu udało się osiągnąć. Przestrzeń jest otwarta na demonstracje.

Jednym z autorów wniosku jest Instytut Władimira Herzoga – dziennikarza zamordowanego w październiku 1975 roku w Doi-Codi, ośrodku tortur dawnej 2. Armii.

Pires ocenia, że ​​od ponad dziesięciu lat „zabrakło” administracji miejskiej, nie inicjując zmiany nazw przestrzeni publicznych „w zgodzie z prawem do pamięci politycznej, które jest związane z reżimem demokratycznym i godnością osoby ludzkiej” .

Sędzia orzekł, że ponad dziesięć lat od wejścia w życie ustawy zezwalającej na tę zmianę w mieście nadal pełno jest dróg i urządzeń, których nazwy kojarzą się z dyktaturą wojskową.

Zarządzenie daje gminie 70 dni na przedstawienie harmonogramu zmiany jedenastu nazw dróg i przestrzeni publicznych zakwalifikowanych do „przypadków wrażliwych”, wymagających zachowania przepisów przewidujących zmianę nazw miejsc publicznych w przypadku powoływania się na „organ, który dopuścił się zbrodni przeciw ludzkości lub poważnych naruszeń praw człowieka”.

Zgodnie z decyzją sądu ratusz musi zmienić nazwy następujących adresów:

• Krematorium miejskie Vila Alpina, którego nazwa jest hołdem dla dyrektora Służby Pogrzebowej Urzędu Miejskiego w São Paulo, który podróżował do Europy, aby zbadać systemy kremacyjne w czasie zbiegającym się z nasileniem praktyk wymuszonych zaginięć i które, zgodnie z oświadczeniami udokumentowanymi w praktyce przez Prokuratura Federalna, ekshumowane ciała pochowano potajemnie w rowie Perus w tym samym okresie pracy dyrektora miejskiego Wydziału Cmentarzy;
• Centrum sportowe zlokalizowane przy Rua Servidão de São Marcos, południowa strefa São Paulo, przypisane szefowi generalnemu Centrum Informacji Armii (CIE) od listopada 1969 do marca 1974, który dowodził operacją Marajoara w Araguai;
• Marginal Tietê, strefa północna/środkowa, której nazwa honoruje marszałka armii i byłego prezydenta (1964–1967), który był jednym z przywódców zamachu stanu w 1964 r. i stworzył Krajową Służbę Informacyjną (SNI), założył organizację polityczną prześladowania, tortury i egzekucje w czasie dyktatury;
• Ponte das Bandeiras w Strefie Północno-Centrum, będący hołdem, zatwierdzonym przez Radę Miasta w 2017 roku, byłemu senatorowi i byłemu dyrektorowi Departamentu Porządku Politycznego i Społecznego (DOPS), organu represji politycznych w czasach dyktatury wojskowej ;
• Rua Alberi Vieira dos Santos, w Strefie Północnej, który składa hołd byłemu sierżantowi Brygady Wojskowej Rio Grande do Sul, współpracownikowi Centrum Informacji Armii (CIE), biorącemu udział w masakrze w Parku Narodowym Iguaçu oraz w organizowanie zasadzek i masakr ruchu oporu, nielegalne przetrzymywania, egzekucje, wymuszone zaginięcia ludzi i ukrywanie ciał;
• Rua dr. Mário Santalucia w Strefie Północnej. Był członkiem Prawnego Instytutu Medycznego i brał udział w sprawie wydania fałszywego protokołu sekcji zwłok;
• Praça Augusto Rademaker Grunewald, w Strefie Południowej, której nazwa nawiązuje do wiceprezydenta rządu Medyceuszy w latach 1969-74, najbardziej intensywnego okresu represji, cenzury i pozbawienia praw obywatelskich i politycznych;
• Rua Délio Jardim de Matos, w Strefie Południowej, co odnosi się do członka gabinetu wojskowego Prezydencji Republiki w rządzie Castelo Branco i był jednym z głównych organizatorów ruchu promującego zamach stanu w 1964 r.;
• Generał Avenida Enio Pimentel da Silveira, w Strefie Południowej, nazwany na cześć żołnierza, który służył w Oddziale Operacji Wywiadu – Centrum Operacji Obrony Wewnętrznej (DOI-CODI) 1 Armii od kwietnia 1972 do czerwca 1974 i brał udział w sprawdzonych sprawach tortur, egzekucji i wymuszonych zaginięć;
• Rua dr. Octávio Gonçalves Moreira Júnior w Strefie Zachodniej, nazwana na cześć szefa policji zaangażowanego w przypadki tortur i ukrywania zwłok
• Rua Trinta e Um de Março, w strefie południowej, co odnosi się do dnia zamachu stanu cywilno-wojskowego

W postanowieniu sędzia nie przytoczył nazwisk przedstawicieli dyktatury, którzy nadali ulicom i miejscom publicznym w São Paulo. Na liście znajdują się marszałek Castelo Branco, który został uhonorowany mianowaniem Marginala Tietê, oraz były senator Romeu Tuma, były dyrektor generalny Departamentu Porządku Politycznego i Społecznego (DOPS), którego nazwisko zostało wybrane przez Radę Miasta w 2017 r. nazwać Ponte das Bandeiras.

Decyzja została podjęta w związku z publicznym pozwem cywilnym złożonym przez Instytut Władimira Herzoga i Biuro Obrońcy Publicznego Związku, które domagały się zwrócenia się do Urzędu Miejskiego o pilne przedstawienie harmonogramu zmiany nazw dróg i przestrzeni publicznych, które złożyć hołd osobom, które dopuściły się zbrodni przeciw ludzkości lub poważnych naruszeń praw człowieka.

Podmioty dodały do ​​procesu raport Komisji Pamięci i Prawdy oraz wcześniejszy program Sekretariatu Praw Człowieka i Obywatelstwa „Ruas da Memória”, w ramach którego wyznaczono 38 miejsc w São Paulo, w których składa się hołd osobom związanym z dyktatury, z czego 22 bezpośrednio uczestniczyło w represjach. W dokumencie wskazano 17 obiektów miejskich – 12 szkół i pięć sal gimnastycznych – które utrwalają daniny.

Sędzia Luis Manuel Fonseca Pires podkreślił w swoim postanowieniu „szeroką i solidną” podstawę prawną, która narzuca uznanie prawa do pamięci politycznej związanej z demokracją i praworządnością.

Sędzia uznał, że pomimo takiej konstrukcji prawnej prawo do pamięci politycznej w rzeczywistości ma niewielki oddźwięk w politykach publicznych. Jako przykład przytoczył badanie, które wykazało w 2019 r., że 90% Brazylijczyków stwierdziło, że nie ma świadomości, czym jest AI-5, „największym symbolem dyktatury, która dominowała w kraju przez 21 lat”.

Zdaniem Piresa prawo do pamięci politycznej musi być respektowane i promowane przez państwo. Musi to „wspierać politykę publiczną mającą na celu kształtowanie krytycznej świadomości istoty demokracji i bezkompromisowej obrony godności ludzkiej” – podkreślił Pires.

„Prawo do pamięci politycznej zapewnia społeczeństwu świadomość momentów, w których odebrano mu władzę, czasów i sposobów narastania ucisku. Zrozumienie przemocy państwa i nadużyć ze strony podmiotów publicznych stanowi podstawowe prawo do budowania demokracji, szanowania godności ludzkiej i przeciwstawiania się autorytaryzmowi” – ​​wyjaśnił.