Rumun pracujący w największym centrum sztuki w Indiach. Stał się światowej sławy reżyserem oświetlenia po tym, jak jego dyrektorka powiedziała mu „pójdziesz do więzienia”.

George Panait opuścił Rumunię po pierwszej Mineriadzie. Zrobił WC w Cesarom, a następnie głodował w Londynie. Ale po odkryciu swojego powołania stał się jednym z najbardziej rozchwytywanych projektantów oświetlenia scenicznego na świecie. W rozmowie z dziennikarzem Eugenem Istodorem opowiada, jak pokonał „przepowiednię” swojego reżysera i zdobył medal na Igrzyskach Olimpijskich za swoją pracę przy tym wydarzeniu.

George ma sposób na światła sceniczne. Tworzy iluzje. Walczył nawet w rewolucji. Górnicy mieli go na swojej liście do ścięcia. W ciągu roku przeszedł drogę od technika scenicznego w Comedy Theatre do oświetleniowca i iluzjonisty w londyńskim Covent Garden.

Obecnie jest dyrektorem technicznym największego centrum kulturalnego w Indiach, Nita Mukesh Ambani Cultural Centre.

„Światło nie jest „własnego autorstwa”. Opiera się na tym, jak je widzę. Jak je rozumiem. Tworzy, podkreśla emocje. Światła to nie tylko naciskanie przycisków” – wyjaśnia George Panait.

Medal olimpijski i światła na papieżu

– Zapaliłeś światła na Igrzyskach Olimpijskich w Atenach.
– Dokładnie rzecz biorąc, zapaliłem światła w kanadyjskim studiu podczas Igrzysk Olimpijskich. Pod koniec igrzysk, ku mojemu zaskoczeniu, dostałem list od Komitetu Olimpijskiego z medalem olimpijskim.

– Kierowałeś oświetleniem dla Papieża Rzymu w 2002 roku w Toronto.
– Zostałem zaproszony do oświetlenia jego przemówienia. Zapytałem: „Jaki jest mój budżet?”. Ludzie papieża powiedzieli mi: „To papież Rzymu, jak możemy mieć takie przemówienie?”. Wydarzenie odbywało się w świetle dziennym i musiałem ustawić armatę świateł, która musiała konkurować z naturalnym światłem. Kiedy zobaczyli zapowiedź, powiedzieli mi: „Palisz papieża?”. Gdzie? Konkurowałem ze słońcem.

– Zrobiłeś Bohemian Opera na cztery lub pięć różnych sposobów, tylko ze światłami.
– Tak. Ta sama gra w akcji, widziałem ją inaczej. Na festiwalu na Bermudach byłem w dobrym nastroju. Mieliśmy piękne zakwaterowanie, wspaniałe przyjęcie. I włożyłem tu dużo światła. To była inscenizacja w stylu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, interpretacja tragedii, ale na temat zażywania narkotyków.

We Francji również wystawiliśmy Boheme. Znajdowała się na środku widowni. Mieliśmy ograniczone możliwości techniczne. Stworzyliśmy wrażenie zimna, zimy. Festiwal odbywał się w sierpniu i niektórzy widzowie odczuwali chłód. Stworzyłem oazy błękitu, aby stworzyć chłód.

Singapurskie drapacze chmur w kolorach rumuńskiej flagi

– Trójkolorowa flaga była widoczna w Singapurze w Sylwestra.
– Tak, jestem z tego dumny. W Sylwestra pokolorowaliśmy wieżowce Singapuru w kolorach rumuńskiej flagi. O godzinie zero.

– Kiedy opuściłeś Rumunię?
– Po Mineriadzie w 1990 roku. Byłem na barykadzie na uniwersytecie. Zaczerwienili mi plecy pałkami w nocy 21 grudnia. Moja mama dowiedziała się, kiedy wróciłem rano do domu i powiedziała: „Boże, pomóż mi! Jeszcze nie umarłeś!”. Byłem jednym z pierwszych, którzy udali się do KC 22 grudnia 1989 roku. Razem z tymi, którzy mieli stać się Stowarzyszeniem 21 Grudnia.

Byłem maszynistą w Teatrze Komedia. W czerwcu pojechałem z teatrem na tournée do Kiszyniowa i nie było mnie z powodu górników. Moi koledzy ze stowarzyszenia powiedzieli mi: „George, byłeś na ich liście, spadaj!”. Zadałem sobie pytanie: „Czy to jest wolność? Więc pojechałem do Londynu.

„Dostałem pracę w Cesarom, robiąc toalety”.

– Więc jako maszynista w Comédie?
– Tak, pomyślałem, że mogę wykorzystać moją pasję do muzyki i stwierdziłem, że zrobię karierę jako dźwiękowiec. Zrobiłem kursy w Londynie. Nauczyciel dźwięku widział kilka moich zdjęć. Można sobie uświadomić, że zostały zrobione rumuńskim sprzętem. Powiedział: „George, ty rozumiesz światło! Idź do techników światła. Wszystko, co robisz tutaj w dźwięku, to praca przy koncertach innych ludzi. Inni ludzie tworzą muzykę, a ty tylko regulujesz pokrętła. W Luminie jesteś twórcą”. I przeniosłem się do Light.

– Dlaczego jednak fotografia w tej Rumunii?
– To była moja forma przetrwania. Dla wielu ludzi komunizm Ceausescu zmuszał do jasnej orientacji. To było proste. Idź do szkoły, na uniwersytet, znajdź pracę. Byłam zdezorientowana. Moja dyrektorka mówiła mi: „Jerzy! Pójdziesz do więzienia!” Byłem w złym humorze, jak to mówią. Byłem zdezorientowany.

Dostałem pracę w Cesarom, przy produkcji toalet. Powiedziałbym raczej, że robiłem śmieci. Zatrzymali mi 80 procent pensji za niewystarczającą ilość „dojrzałych” toalet. Potem statystowałem w filmach. Byłem statystą w Coana Chirița.

Pamiętam, kiedy zdecydowałem, co będę robić w życiu: tworzyć iluzje! Był taki moment w Coana Chirița, kiedy aktorzy jechali powozem. Ale powóz został zatrzymany, a iluzja chodzenia została stworzona przez techników, którzy poruszali powozem. Uwielbiałem ten niesamowity moment. Iluzja ruchu.

Wieczorami chodziłem na dyskotekę do Teatru Narodowego. Przy bramie stał Piedone, facet, którego znałem, był ochroniarzem. Powiedziałem mu: zrób mi praktykę u mechanika samochodowego. I to właśnie zrobił Piedone. Zostałem mechanikiem, przeniosłem się do Teatru Komedia i zajmowałem się fotografią. Tak zarabiałem na życie. Ceausescu nie pozwolił mi wyjechać z Rumunii, nawet do Bułgarii, bo mój ojciec nie należał do partii.

– Pierwsza praca w Londynie: bezpośrednio w Covent Garden.
– Po technikum wylądowałem w Covent Garden na okresie próbnym. Powiedziałem im: „Wiem, jak to działa, oferuję wam pracę przez 10 tygodni, 15 godzin dziennie przez 6 dni za darmo”.

Poszedłem głodny. Jadła tylko moja ciężarna żona. Ja żyłem na paczce chipsów. Co zrobiłem? Mieli komputer i zrobiłem lekki program podglądu. W tamtych czasach na komputerze było to wyjątkowe. Niektórzy pracownicy nie potrafili nawet otworzyć komputera. Byłem w Covent Garden aż do remontu. Zostałem wezwany, gdy tylko stał się ultranowoczesny.

– W międzyczasie byłeś w Kanadzie.
– Pracowałem w studiach telewizyjnych. Nauczyłem się czegoś innego. Uczyłem się animacji i rozwijałem je w technikach previs. Dostałem wyróżnienie, nagrodę od profesjonalistów. Potem przyszła Opera w Dubaju, niesamowite doświadczenia w Rijadzie w Arabii Saudyjskiej, a teraz w Bombaju, w największym teatrze w Indiach.

„Zawsze uderzało mnie, że powiedzenie: 'You are Romanian! Jesteś do niczego””

– Jak to jest być Rumunem w szerokim świecie?T – Uwielbiałem podróżować. Ceausescu mi zabronił i przez całe życie podróżowałem ze światłem. Ale podróżowanie to jedno. Życie jako profesjonalista to co innego. To powiedzenie zawsze mnie uderzało: „Jesteś Rumunem! Jesteś do niczego”. Nie szukałem chwały, nie szukałem bogactwa.

Dzisiaj przed teatrem w Bombaju była rodzina. Nie mają gdzie mieszkać, znam ich wszystkich. Jeśli mają miskę ryżu. Dziś rano tańczyli. Stałem tam przez chwilę i patrzyłem, jak tańczą, jacy są szczęśliwi.

Kariera George’a Panaita

Z karierą trwającą 38 lat na całym świecie, George jest znany i szanowany w międzynarodowych kręgach centrów rozrywki za swoje umiejętności i innowacyjną wizję wykorzystania technologii przedekranowej w centrach rozrywki, pisze organizacja zrzeszająca Rumunów w diasporze, która opracowuje coroczną listę „Top 100 Rumunów za granicą”, która niedawno go nagrodziła.

Panait rozpoczął swoją karierę w 1986 roku w dziale technicznym Teatru Komedii w Bukareszcie. Po przeprowadzce do Londynu w 1990 r. dołączył do Royal Opera House w Covent Garden, gdzie pracował przez 5 lat, opracowując pierwszy program rysunków technicznych dla działu oświetlenia.

W 1995 roku George przeniósł się do Kanady, gdzie dołączył do Canadian Broadcasting Corporation, gdzie opracował pierwsze wirtualne studio telewizyjne do celów przedpremierowych

Następnie George ponownie dołączył do Covent Garden Royal Opera House jako Head of Pre-Viewing, aby opracować pierwszy Virtual Opera House.

Podczas pracy w Londynie został zaproszony do udziału w Igrzyskach Olimpijskich 2004 w Atenach, za co otrzymał Złoty Medal Olimpijski i Certyfikat Zasługi za wkład techniczny w sukces Igrzysk Olimpijskich.

W tym okresie George został zaproszony do pracy jako reżyser oświetlenia dla prestiżowych nazwisk i projektów w branży rozrywkowej, takich jak europejska trasa koncertowa Rogera Watersa, recitale Jose Carrerasa w Londynie, Bermuda Opera Festival, Les Azuriales Opera Festival w Cap Ferrat we Francji, prestiżowe międzynarodowe trasy koncertowe A-La Carte Opera i wiele innych.

Po 10 latach pracy w Londynie George dołączył do Esplanade, Theatre-on-the-Bay w Singapurze jako dyrektor techniczny. Tutaj przez sześć lat kierował wielkim pokazem świateł i fajerwerków podczas obchodów Nowego Roku w Zatoce Singapurskiej.

W 2015 roku został dyrektorem technicznym nowej Opery w Dubaju, a trzy lata później powrócił do Royal Opera House w Covent Garden, aby nadzorować przebudowę infrastruktury technicznej. W 2019 r. objął Qiddiya w Rijadzie i Jeddah Opera House (Arabia Saudyjska).

Obecnie pracuje w największym indyjskim centrum kultury, Centrum Kultury Nita Mukesh Ambani Nita Mukesh Ambani, jako dyrektor techniczny.