Nielegalne podpisy, decyzja i pytania. TC przegrywa referendum w sprawie AL w Lizbonie
Trybunał Konstytucyjny „nie zweryfikował legalności” inicjatywy ze względu na brak „skutecznej kontroli podpisów” – a także dlatego, że zadawane pytania są „jednoznacznie niezgodne z ramami prawnymi”.
Zorganizowanie w grudniu przez Radę Miasta Lizbony referendum w sprawie lokalnego zakwaterowania w Lizbonie zostało odrzucone przez Trybunał Konstytucyjny.
– Zdecyduj nie sprawdza legalności referendum lokalnego, z inicjatywy ludowej, o przeprowadzeniu którego zdecydowało Zgromadzenie Miejskie Lizbony na posiedzeniu w dniu 3 grudnia 2024 r.” – czytamy w wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Orzeczenie zapadło w najbliższy piątek, tj termin minął 25 dni na prewencyjną weryfikację konstytucyjności i legalności przez ten organ konstytucyjny.
9 grudnia przewodniczący Zgromadzenia Miejskiego Lizbony, Gospodarstwo Rosarioprzekazał Radzie Konstytucyjnej obrady w sprawie przeprowadzenia referendum lokalnego, z inicjatywy powszechnej, z listy subskrypcyjneobywateli subskrybujących dwie partie, prezentowane w różnym czasie.
Zaprezentowana zostanie ostatnia partia „wyleczyć wszelkie wady” pierwszej partii podpisów.
Jeżeli referendum promowane przez Ruch Referendów Mieszkaniowych się odbędzie, będzie to pierwszy przypadek użycia tego instrumentu w kraju z inicjatywy ludowej.
Referendum zaproponowane przez MRH zawiera dwa pytania:
- Zgadza się na zmianę rozporządzenia w sprawie lokalnego zakwaterowania w gminach w tym sensie, że Rada Miasta Lizbony w ciągu 180 dni anulowanie zamówienia miejscowych lokali mieszkalnych zarejestrowanych w nieruchomościach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową?
- Wyrażasz zgodę na zmianę Miejskiego Regulaminu Lokalnego Kwatery, tak aby lokalne zakwaterowanie nie jest już dozwolone w nieruchomościach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową?
Aby inicjatywa ludowa została wzięta pod uwagę, musi zostać zaproponowana zgromadzeniu obradującemu przez co najmniej 5000 lub 8% głosujących obywateli zarejestrowane na danym obszarze, w zależności od tego, która wartość jest mniejsza.
Firma MRH rozpoczęła od dostarczania pierwsza partia podpisów – 6528 abonentów, o czym 3 grudnia Sekretariat Generalny MSWiA poinformował, że zaledwie 4863 wyborców są „zarejestrowani w rejestrze wyborców na odpowiednim obszarze” gminy Lizbona.
W związku z tym, trzy dni po naradzie w sprawie przeprowadzenia referendum lokalnego, ruch przekazał AML drugą partię podpisów – 612 kolejnych głosujących obywateli zarejestrowanych w gminie Lizbona, którzy bez wcześniejszej weryfikacji trafili do Trybunału Konstytucyjnego.
Pomimo uznania, że proces przedstawiony przez przewodniczącego AML wydaje się „regularnie instruowany”, TC uznał, że zebranie niezbędnych podpisów i ich weryfikacja „To niezbędna formalnośćktórego nieprzestrzeganie cpodważa samo istnienie ważnej inicjatywy ludowejpowodującego powstanie istotnej niezgodności z prawem, wskutek naruszenia zasady określonej w reżimie prawnym referendum lokalnego”.
„Dlatego istotne jest również, aby cskuteczna kontrola podpisów, tuż przed naradąistotny aspekt w procesie prewencyjnej kontroli konstytucyjności i legalności referendum” – wskazuje orzeczenie TK.
Organ konstytucyjny tak twierdzi AML powinien był sprawdzić całość otrzymanych podpisów, z możliwością „zwrócenia się do właściwych służb administracji publicznej o przeprowadzenie administracyjnej weryfikacji, poprzez pobranie próbek, autentyczności podpisów oraz identyfikacji subskrybentów inicjatywy”.
O druga partia podpisów powinna zostać zweryfikowana oraz „zanim usunięto wadę poprzez złożenie nowych podpisów i ich kontrolę, AML nie byłaby upoważniona do kontynuowania przekształcania inicjatywy powszechnej w obrady” – czytamy w orzeczeniu.
TC uważa, że „nie został spełniony jeden z podstawowych wymogów inicjatywy referendum ludowego – poparcia wniosku przez 5000 wyborców zarejestrowany w gminie Lizbona”.
Uzasadniając tę decyzję, Trybunał Konstytucyjny wskazał na taką potrzebę zidentyfikować liderów tej popularnej inicjatywyr, „w liczbie nie mniejszej niż 15”, oraz aby AML zwróciła się o opinię do burmistrza Lizbony, ponieważ to władza wykonawcza gminy decyzja o anulowaniu należy do Ciebie rejestracja lokalnego obiektu noclegowego na warunkach przewidzianych przepisami prawa, w szczególności reżimu prawnego funkcjonowania lokalnych obiektów noclegowych.
AML nie zapytała burmistrza niniejszą opinię, w związku z czym, zgodnie z orzeczeniem TC, „również tej formalności nie dochowano”.
„Same te wady utrudniałyby powodzenie inicjatywyale i tak zostanie przeprowadzona analiza na poziomie merytorycznym” – stwierdził Trybunał Konstytucyjny, podkreślając, że pytania dotyczące referendum lokalnegow tym zakaz lokalizowania obiektów noclegowych w nieruchomościach przeznaczonych na cele mieszkaniowe, „są jednoznacznie niezgodne z ramami prawnymi”.
Zdaniem tego sądu miejskie rozporządzenie w sprawie lokalnego zakwaterowania nie może przewidywać takiego rozwiązania w postaci zakazu „ani poprzez definicję „prawidłowego użytkowania” nieruchomości, ani poprzez ustanowienie stref ograniczających rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń i stref zrównoważonego wzrostu”.
Konkludując, ten konstytucyjny organ stwierdził, że „w naradzie referendalnej występuje nieusuwalny defekt, który definitywnie uniemożliwia jej przeprowadzenie, czyniąc zbędnym przystępowanie do oceny pozostałych kwestii”.