Naukowcy z VILNIUS TECH rozwiązują 80-letnią tajemnicę: lokalizację starej latarni morskiej Nida
Fragmenty starej wieży latarni morskiej Nida, zbudowanej w 1874 r. i wysadzonej przez wycofujące się wojska niemieckie w 1944 r., nadal pozostają na zboczach góry Urbs, ale dokładna lokalizacja latarni nie została jeszcze odkryta, podobnie jak żadne inne pozostałości.
Aby rozwiązać 80-letnią zagadkę i odziedziczyć lokalizację starej latarni morskiej w Nidzie, absolwent VILNIUS TECH, inżynier Tomas Jačionis zorganizował misję „Odnalezienie Czerwonego Krzysztofa”, podczas której archeolog Justinas Račas przeprowadził badania archeologiczne, ale bez dokładnych wyników konieczne były pomiary geodezyjne i obliczenia.
Chociaż wcześniej twierdzono, że nowa latarnia morska w Nidzie została zbudowana w tym samym miejscu, co stara, prof. dr Eimuntas Paršeliūnas, dyrektor Instytutu Geodezji VILNIUS TECH, udowodnił za pomocą obliczeń geodezyjnych, że nowa latarnia morska znajduje się w innym miejscu niż to, w którym przeprowadzono badania archeologiczne J. Račasa.
Współrzędne z dokładnością do 1 metra
W niemieckich archiwach prof. dr E. Paršeliūnasowi udało się znaleźć podręcznik dla żeglarzy z 1874 r., w którym po raz pierwszy podano szerokość i długość geograficzną latarni morskiej Nida, ale ówczesne współrzędne geodezyjne podano z dokładnością zaledwie 30 metrów.
Aby dokładniej obliczyć położenie latarni morskiej, skonsultowano się z niemieckim urzędem kartograficznym i geodezyjnym.
„Niemieccy koledzy udostępnili współrzędne geodezyjne wysokich konstrukcji z 1927 r. w regionie Kłajpedy (Memel) – Nida, Cape Ventė, latarnie morskie w Kłajpedzie, St. Podzielili się również informacjami na temat wież portu w Kłajpedzie, kościoła św. Jana w Kłajpedzie i wież kościoła w Priekule. Jednak współrzędne starej latarni morskiej w Nidzie nie zostały jeszcze ustalone w nowoczesnym litewskim układzie współrzędnych LKS94” – mówi prof. dr E. Paršeliūnas.
Korzystając z parametrów transformacji ustalonych przez Niemiecki Urząd Kartograficzny i Geodezyjny w 2001 r. i stosując liniową transformację współrzędnych konforemnych przy użyciu tylko współrzędnych geodezyjnych budynków w rejonie Kłajpedy, prof. dr E. Paršeliūnas określił współrzędne geodezyjne latarni morskiej w Nidzie z dokładnością do około 1 metra.
Według profesora VILNIUS TECH możliwe jest teraz wskazanie współrzędnych na mapach i odnalezienie pozostałości latarni morskiej podczas badań archeologicznych.
Otwiera to również możliwość zebrania ocalałych fragmentów starej wieży latarni morskiej w jednym miejscu i zaadaptowania ich na wystawę.
Znaczące odkrycia w niemieckich archiwach
Kolejne odkrycia z misji „Finding Red Christopher”: pisemny dokument i rysunek potwierdzający własność konstrukcji paliwowych odkrytych w kompleksie budynków latarni morskiej w Nidzie w 2021 roku. Dokument znaleziony w pruskich Tajnych Archiwach Państwowych, sporządzony w Królewcu w 1882 r., pokazuje, że w styczniu 1878 r. metalowe zbiorniki zostały dostarczone do Nidy z fabryki maszyn Hansa w Rostocku i po raz pierwszy napełnione olejem 16 maja.
„Głównym zadaniem w Berlinie było znalezienie współrzędnych latarni morskiej, dokumentów lub map ujawniających lokalizację. Jednak nagle moją uwagę przykuł rysunek już przeanalizowanych, unikalnie skonstruowanych beczek z opisem i wymiarami. Te cztery beczki na paliwo są pierwszymi i jak dotąd jedynymi udokumentowanymi eksponatami wyposażenia inżynieryjnego starej latarni morskiej Nida, które zostaną pokazane i przekazane przyszłym pokoleniom. Do tej pory zakładano, że beczki na paliwo pochodziły ze statku parowego i służyły do przechowywania oleju napędowego.
Jesteśmy zadowoleni z wkładu VILNIUS TECH, która w tym roku połączyła się z Litewską Akademią Morską, w zachowanie morskiego dziedzictwa inżynieryjnego Litwy i jej aktywnego udziału w oświetleniu pamięci latarni morskiej na południowym molo portu w Kłajpedzie”, mówi Tomas Jačionis, organizator misji i szef instytucji publicznej „Šviesos ministerija”.
