„Lider” czy „Tyrant”? Statua Stalina powraca do Moskiewskiego Muro i dzieli Rosjan

MOSKWA – Po prawie sześciu dekadach nieobecności twarz Josefa Stalina, sowiecki dyktator znany z nie oszczędzania życia, aby osiągnąć swoje cele, ponownie wita pasażerów na jednej z ozdobnych stacji Moskiewskiej.

Nowy posąg został zainaugurowany przez władze w tym miesiącu, pokazując, że Stalin patrzy na horyzont, otoczony przez pracowników i dzieci, które oferują mu kwiaty. Replika takiego, który został usunięty w 1966 r. Podczas kampanii „destaliny”, nowa ulga szybko stała się atrakcją, a ludzie opuszczali kwiaty, zatrzymywali się do robienia zdjęć, w tym ich dzieci lub po prostu obserwując przemyślane.

Rzeźba jest częścią stopniowej rehabilitacji brutalnego przywódcy, który wciąż ma moc dzielenia Rosjan 72 lata po jego śmierci. Kremlin ożywił części swojego dziedzictwa, starając się opowiedzieć historię Rosji jako serię chwalebnych triumfów, które są zdeterminowane, aby kontynuować na Ukrainie.

Wśród tych, którzy podziwiali pracę nad ostatnią wizytą, była Liliya A. Miedvedeva, która powiedziała, że ​​„był bardzo szczęśliwy, że nasz przywódca został przywrócony”.

„Wygraliśmy wojnę” – powiedziała Miedvedeva, emerytowana kobieta urodzona w 1950 r., Dodając, że była wdzięczna za Stalin, nie wysłała ojca do gułagu, chociaż został więźniem podczas II wojny światowej – coś, co było w momencie zdrady. „Tak, było wiele błędów, ale wszyscy popełniają błędy”.

W kraju, w którym krytykowanie działań rządowych może być niebezpieczne, nie jest jasne, ile osób nie zgadza się z pozytywnym poglądem Miedwiedierzy, ale niektóre są niezwykłe, a nawet gniewne, z tym, co uważają za historyczną rewizję, która próbuje przepisać przeszłość.

Vladimir, 25 -letni uczeń, który odmówił nadania swojego nazwiska z obawy przed odwetem, powiedział, że przybył, aby obserwować tłum przyciągany przez Stalina, którego nazwał „krwiotem tyrantem”.

„Trudno mi wyrazić swoją opinię” – powiedział. „Ale żaden inny pomnik nie przyciągnąłby tak dużej uwagi”.

Stalin był odpowiedzialny za masowe czystki, w tym wielki terror w latach 1936–1938, kiedy stracono ponad 700 000 osób, w tym przywódców wojskowych, intelektualistów, członka mniejszości etnicznych, należących chłopów i innych. Pod jego przywództwem grupy etniczne całkowitą, takie jak Krymei Tartary, zostały wydalone z ich narodów. Ich polityka przyczyniła się do masowego głodu w całym Związku Radzieckim, w tym na Ukrainie.

Ale nostalgia dla ery sowieckiej jest silna, szczególnie wśród najstarszych pokoleń traumatycznych przez bolesne przejście do kapitalizmu, wzmacniając wspomnienia Stalina jako silnego człowieka, który narzucił porządek na rozległy kraj i doprowadził go do zwycięstwa przeciwko nazistowskim Niemcom. Jego wielbiciele postrzegają czystki, sławę i masowe deportacje jako „nadmiar”, za pomocą którego lokalni gorliwi oficerowie byli w dużej mierze odpowiedzialni.

Odkąd Vladimir Putin przejął władzę ponad 25 lat temu, w całej Rosji wzniesiono co najmniej 108 zabytków Stalin, a tempo przyspieszyło od czasu inwazji Ukrainy w 2022 r., Powiedział Ivan Zheyanov, historyk i dziennikarz towarzyszący posągom. Jeden z nich został zainstalowany w tym roku w ukraińskim mieście Melitopol, obecnie zajmowanym przez siły rosyjskie.

Ale żadna z nich nie ma widoczności nowej rzeźby w metrze, w której legiony Moscovitów przechodzą przy głównej linii okrągłej i fioletowej linii codziennie.

Przez lata Kremlin starał się zachować pewną równowagę, uznając represje Stalina, gdy przeciwstawił się liberalnej intelektualności, której główne zasady ideologiczne obejmowały antalainizm.

Przez lata Putin wielokrotnie potępiał Stalina i przyznał, że pod jego rządem popełniono straszne zbrodnie. Odwiedził miejsca zwykłych rowów i wezwał działaczy na rzecz praw człowieka i historyków do omawiania stalinizmu.

W 2001 r. Moskiewski ratusz założył Muzeum Historii Gułagu, które wyraźnie pokazało, że system pola pracy masowej doprowadził do 2 milionów zgonów.

Ale przez kilka lat coś zupełnie innego dzieje się równolegle.

Pomnik, najwybitniejsza rosyjska organizacja praw obywatelskich założona przez dysydentów pod koniec epoki sowieckiej, został uznany za zagraniczny agent w 2014 r. Do końca 2021 r. Moskiewski sąd miasta nakazał jego zamknięcie.

W 2017 r. Putin powiedział filmowemu Oliverowi Stoneowi, że „nadmierna demonizacja Stalina była jednym ze sposobów ataku Związku Radzieckiego i Rosji”.

Po serii długich prób Yuri A. Dmitiev, amatorski historyk, który odkrył ofiary Stalina w odległym lesie w północnej Rosji, został skazany w latach 2021–15 lat więzienia. Dmitiev został uznany za winnego wykorzystywania seksualnego jego adoptowanej córki, oskarżenia, które jego rodzina i przyjaciele uważają za wyprodukowane.

Muzeum Historii Gułagu zostało zamknięte w 2024 r. Za domniemane naruszenie standardów bezpieczeństwa pożarowego i nie zostało już ponownie otwarte. Roman Romanov, jego długoletni dyrektor, został usunięty z urzędu, a wystawy muzeum są remisowane pod nowym kierunkiem.

W kwietniu tego roku rząd zmienił nazwę lotniska Volgograd na Stalingrad, ponieważ miasto zostało wezwane w latach 1925–1961, uhonorowanie zarówno kolosalnej bitwy, która trwała tam podczas II wojny światowej, jak i władca, który go nazwał.

„Stopniowa„ ponowna reestalizacja ”kraju jest niebezpieczna nie tylko dla społeczeństwa, ponieważ uzasadnia największe okrucieństwa rządowe w historii kraju, ale także dla państwa”, powiedział Lev Shlosberg, rosyjski polityk opozycji i członek Partii Liberalnej Yabloko, który rozpoczął petycję o rozkładanie popytu na Moscow Subway. „Wcześniej czy później represje pochłania sam rząd”.

C.2025 The New York Times Company