Komisja Europejska uwzględni ośrodki wydalenia poza UE w swojej propozycji dotyczącej powrotu migrantów

The Komisja Europejska do końca marca przedstawi nową dyrektywę w sprawie powrotów migrantów, w której będzie zabiegał o legalizację ośrodków wydaleniowych poza Unię Europejską, jak zapowiedział w piśmie do przywódców przewodniczący wspólnoty wykonawczej, Urszuli von der Leyen. „Model Meloni” przyjmuje się w UE. Pomimo dotychczasowej nieefektywności ośrodków, które Włochy otworzyły w Albanii, aby przyjmować migrantów oczekujących na wyjaśnienie ich sytuacji prawnej, Bruksela robi kolejny krok w zamiarze skopiowania formatu. W tym przypadku celem jest utworzenie tych ośrodków poza terytorium Europy, w których będą mogły przebywać osoby oczekujące na wydalenie.

Von der Leyen otworzyła się już w październiku, aby zbadać „innowacyjne rozwiązania”, o co prosiło ją kilkanaście krajów. Teraz idzie o krok dalej i poleciła swoim służbom, aby starały się dostosować te ośrodki do nowej dyrektywy w sprawie powrotów, którą zobowiązała się przedstawić przed końcem marca. „Badamy, jak najlepiej wprowadzić się do ramy prawne możliwości tworzenia tych ośrodków” – wyjaśniła von der Leyen w piśmie – „konieczne jest zbadanie aspekty prawne, operacyjne i praktycznea także konsekwencje finansowe ośrodków, przy poszanowaniu praw podstawowych i zasady non-refoulement” – dodał.

W zeszłym tygodniu podczas lunchu roboczego ministrowie spraw wewnętrznych UE omówili tę kwestię z nowym komisarzem ds. migracji, Magnusa Brunnera. Idea zyskuje coraz większe rzesze zwolenników, wpisując się w najnowszy trend zmierzający w stronę eksternalizacji zarządzania przepływami migracyjnymi. Jednak kraje takie jak Hiszpania nie są zadowolone z tego pomysłu. „Za każdym razem, gdy podejmowano próbę innowacyjnych rozwiązań ograniczających prawa, [ese plan] został uderzony w ramię przez prawo międzynarodowe” – zarzucił hiszpański minister spraw wewnętrznych, Fernando Grande-Marlaskaw oświadczeniach dla prasy w Brukseli. W ten sposób Marlaska potwierdziła sprzeciw Hiszpanii wobec środka.

Oprócz otwierania ośrodków za granicą Von der Leyen chce także zintensyfikować prace nad koncepcją „bezpieczny kraj trzeci’. Co wiąże się z ujednoliceniem listy krajów pochodzenia uznawanych za bezpieczne, ale także rozszerzeniem definicji. Otworzyłoby to drogę do wydalenia osób posiadających prawo do azylu lub ochrony międzynarodowej do państwa trzeciego, w którym mogłyby cieszyć się tym samym poziomem bezpieczeństwa. Idealnie byłoby, gdyby był to kraj, z którym oni również mają jakieś powiązania.

Von der Leyen zapowiada w piśmie, że rozpocznie konsultacje z krajami UE, UNHCR, Międzynarodową Organizacją ds. Migracji i niektórymi organizacjami pozarządowymi, aby ustalić, czy konieczna jest modyfikacja przepisów, które wejdą w życie w 2026 r. Jednocześnie Von der Leyen prezydent opowiada się za przyspieszeniem realizacji Paktu Migracyjnego „tam, gdzie to możliwe”.

Zbliżenie z Turcją

Chociaż obecnie liczby dalekie są od odzwierciedlania sytuacji kryzysowej, zarządzanie przepływy migracyjne regularnie powraca do debaty przywódców UE w Radzie Europejskiej. Grudzień nie będzie wyjątkiem. Wysokiej rangi źródło społeczne nie przewiduje jednak pogłębionej dyskusji, a jedynie ocenę postępów, jakie Komisja poczyniła w ostatnich miesiącach. Stąd list von der Leyen.

Na stole niewątpliwie znajdzie się sytuacja w Syria. Austria, Belgia, Finlandia, Irlandia, Szwecja, Grecja i Niemcy zdecydowały o zawieszeniu analizy wniosków o azyl składanych przez osoby ubiegające się o azyl z Syrii. Komisja uważa obecnie, że ze względu na niepewność nie istnieją warunki umożliwiające dokonanie zwrotu. Ale jednocześnie jest zaniepokojony możliwymi nowymi przepływami migracyjnymi.

„Będziemy musieli pomóc Liban, Jordania y Turcja przygotować się na różne ewentualności, w tym planowanie awaryjne na wypadek nieprzewidywalnych przepływów ludzi i nowych wyzwań dla bezpieczeństwa” – stwierdziła Von der Leyen w swoim liście do przywódców. „Ważne jest, aby zapewnić, że przedłużająca się niepewność nie spowoduje nowych napływów uchodźców” – dodał. We wtorek Von der Leyen udała się właśnie do Türkiye. Choć wyjazd był planowany jeszcze przed jesienią Bashara al-Assadawizyta i spotkanie z prezydentem Turcji, Recepa Tayyipa Erdogana Nabrały nowego znaczenia. Szef władz wykonawczych Wspólnoty zainscenizował zbliżenie z Ankarą, co nie jest przypadkowe, w środku okresu przejściowego w Syrii.

„Chcę przyznać, że przez lata Türkiye konsekwentnie brało na siebie odpowiedzialność za przyjęcie milionów syryjskich uchodźców” – powiedziała von der Leyen. Chociaż nie zrobił tego za darmo. Od 2011 r. UE przekazała na pomoc uchodźcom i społecznościom, które ich przyjmują, ponad dziesięć miliardów euro, a prezydent wykorzystał tę podróż do ogłoszenia nowego pakietu na ten rok o wartości miliarda więcej.

Pieniądze te, wyjaśniła Von der Leyen, muszą służyć finansowaniu opieki zdrowotnej i edukacji uchodźców, ale także zarządzaniu granicami, „w tym dobrowolnym powrotom”. W miarę rozwoju sytuacji Niemiec powiedział: „Będziemy w stanie je dostosować 1 miliard euro do nowych potrzeb, które mogą pojawić się w Syrii”. Cokolwiek wydarzy się w Syrii, von der Leyen ma świadomość, że Türkiye będzie kluczowym graczem w regionie. Po latach praktycznie zamrożonych stosunków i paraliżu procesu akcesyjnego prezydent otworzyła się na wznowienie współpracy gospodarczej i politycznej. „Nasze relacje są zarówno bogate, jak i złożone. Ale jedno jest pewne: wszystko idzie do przodu” – stwierdził.