Europa traci śnieg i ośrodki narciarskie – 01.04.2025 – Środowisko

Fichtelberg to góra położona pomiędzy Niemcami a Czechami. Po obu stronach granicy główną działalnością jest turystyka oparta na sportach zimowych. W ostatnią niedzielę (29) region odwiedziły tysiące turystów. 15-minutowa przejażdżka pomiędzy ośrodkami narciarskimi trwała ponad dwie godziny. Parkingi były pełne.

Pośpiech opanował media społecznościowe. Nie działały wyciągi narciarskie i maszyny do naśnieżania. To nie była wada, ale warunki atmosferyczne. Piękny dzień pełen słońca i śniegu w górach, z łagodną temperaturą 5°C, kontrastującą z zimnem w dolinie, poniżej zera, czyli inwersją.

W takich sytuacjach śnieg nie jest trwały. Z historycznego punktu widzenia biały krajobraz staje się w Europie coraz rzadszy.

Analiza danych ze 123 krajów półkuli północnej przeprowadzona przez organizację pozarządową Climate Central, opublikowaną w tym miesiącu, pokazuje, że w 44 krajach w ciągu ostatnich dziesięciu lat (2014–2023) było co najmniej siedem dni zimy powyżej 0°C. W Niemczech było ich 18; na Litwie w najgorszym przypadku 23 dni. Podstawowym warunkiem powstawania śniegu jest ujemna temperatura, a także pewna wilgotność.

Spośród badanych regionów kontynent europejski był tym, na którym w ostatniej dekadzie średnio było najwięcej gorących dni w okresie od grudnia do lutego. Atrakcyjność krótkiego weekendu śniegu w Fichtelbergu ma zatem uzasadnienie statystyczne.

Spośród wielu konsekwencji globalnego ocieplenia, spowodowanych spalaniem paliw kopalnych i emisją metanu, jedną z najbardziej oczywistych jest topnienie lodowców i zmniejszenie ilości śniegu na szczytach gór. Znacznie mniej widoczna jest jednak skala konsekwencji spowodowanych brakiem lodu w przyrodzie.

Śnieg w górach jest formą akumulacji wody. Jeśli temperatura nie spada poniżej zera, jak nie było w Fichtelbergu, padający śnieg szybko się topi; lub, wciąż na niebie, zamienia się w deszcz, zanim zamieni się w śnieg. Każdy dodatkowy stopień Celsjusza na termometrze zwiększa wilgotność powietrza o 7%; im więcej wilgoci, tym więcej wody może zamienić się w deszcz zamiast śniegu.

Deszcz nie jest problemem, ale woda, która wypada poza sezonem zimą, jest potrzebna w cieplejszych porach roku. To topniejący lód zasila rzeki i źródła wiosną i latem. Dotkliwe susze w Kalifornii mają kilka czynników związanych ze zmianami klimatycznymi, ale zawsze zaczynają się od niskośnieżnych zim w górach. Brak równowagi generuje konsekwencje.

Zimą kontrolujemy na przykład populacje komarów – w 2023 r. w Europie odnotowano wzrost przypadków dengi. Od tego zależy również częstość występowania pyłków. Niektóre rodzaje owoców i orzechów potrzebują okresu, aby całkowicie się uformowały.

Jeśli naturalne cykle nie przemawiają tak głośno, narzucają się inne, bardziej ziemskie: ośrodki narciarskie w Europie są zamykane, głęboko zmieniając gospodarkę kilku regionów kontynentu.

Przykłady są kontynuowane tej europejskiej zimy. W Parku Narodowym Berchtesgaden, niemal na granicy Niemiec i Austrii, stacja Jennerbahn rozpoczyna pierwszy sezon wakacyjny bez nart. Jenner, najwyższy szczyt, ma 1874 m n.p.m., czyli znacznie powyżej wysokości 1215 m, która przyciągnęła tłumy dalej na północ.

Z badania przeprowadzonego przez Eurac Research wynika, że ​​w latach 1920–2020 Alpy straciły 34% opadów śniegu. Badania pokazują, że straty nasiliły się od lat 80. XX wieku i są większe na wysokościach poniżej 2000 metrów.

Jennerbahn była małą stacją. Lokalna gospodarka nie była w stanie udźwignąć biznesu, który ostatecznie został przekazany grupie inwestorów. W 2019 r. na nowe kolejki linowe przeznaczono 57 mln euro (366 mln R $). Pomysł polegał na przyciągnięciu większej liczby osób. Nie udało się to połączyć ze śniegiem, który przestał padać i pandemią.

Odtąd nie ma już jazdy na nartach, tylko trasy, które nie są zależne od lodu i pory roku.

Historia powtarza się we Francji. Przed zimą skapitulowały dwa kurorty z kilkudziesięcioletnią historią: Alpe du Grand Serre i Grand Puy. W Hiszpanii Sierra Guadarrama utraciła swój klub alpejski, który istniał od lat czterdziestych XX wieku. Według sondażu przeprowadzonego przez Uniwersytet w Grenoble od lat osiemdziesiątych XX wieku zamknięto 180 klubów.

Alpe du Grand Serre zainwestowało również w plan odnowy infrastruktury. Liczący 55 km tor z 85-letnią historią powinien posiadać infrastrukturę umożliwiającą korzystanie z niego przez cały rok. Nie było oddechu.

Władze lokalne zdecydowały o zamknięciu na kilka tygodni przed rozpoczęciem sezonu. Była to druga co do wielkości stacja w Dolinie Isère, regionie, w którym mieści się Club Med, bardzo popularny wśród Brazylijczyków.

Choć turystom z krajów tropikalnych może to zabrzmieć snobistycznie lub egzotycznie, w ciągu ostatnich 30 lat narciarstwo i inne zimowe sporty cieszą się coraz większą popularnością. Ośrodki przystosowały się pod względem wielkości i struktury do przyjmowania dużych kontyngentów.

Zdaniem analityków proces ten powinien teraz zostać odwrócony. Oprócz zamykania najniższych i najbardziej dostępnych stoków, rosną także koszty utrzymania, np. urządzeń do sztucznego naśnieżania, a także termometry.

Ceny zmieniają się również w zależności od wysokości pór roku. Segment luksusowy zaczyna eksplorować bardziej ekskluzywne lokalizacje, co ma już miejsce w USA. Raport „Financial Times” pokazuje różnicę w prosty sposób: jednodniowy karnet narciarski w Aspen w Kolorado może kosztować nawet 179 dolarów (1105 dolarów indyjskich), w porównaniu do 79 dolarów (488 dolarów kanadyjskich) we Francji.

Domy w apartamentowcach sprzedawane za sześciocyfrowe sumy nie do końca odpowiadają najpopularniejszym początkom tego sportu w Europie, począwszy od ratuszów, które zimą zatrudniają tymczasowych pracowników, po małe sklepy ze sprzętem, sezonowe restauracje i bary. Brak śniegu oznacza także szok kulturowy dla dużej części kontynentu.

W październiku Światowa Organizacja Meteorologiczna i FIS (Międzynarodowa Federacja Narciarstwa i Snowboardu) nawiązały współpracę mającą na celu „podnoszenie świadomości na temat ponurej przyszłości sportów zimowych i turystyki zimowej w związku ze zmianami klimatycznymi”.

„Odwołane ferie zimowe i wydarzenia sportowe to dosłownie wierzchołek góry lodowej związanej ze zmianami klimatycznymi” – powiedziała Sekretarz Generalna WMO Celeste Saulo.

„Cofanie się lodowców, zmniejszanie się pokrywy śnieżnej i lodowej oraz topnienie wiecznej zmarzliny mają poważny wpływ na ekosystemy, społeczności i gospodarkę górską. Konsekwencje będą coraz poważniejsze”.