Elio Fiorucci, ikona awangardy mody, która zaaranżowała kultowe obrazy | Tygodnik EL PAÍS

Dzwoni budzik. Trzaski radia nawigującego pomiędzy częstotliwościami. Głos kobiety opowiadającej o odkryciu wody na Marsie, życia poza granicami Ziemi. Włączają się światła i pojawia się pierwsza modelka: rozczochrana, właśnie wstała z łóżka, ubrana w białą koszulę nocną z dwoma aniołkami i torebkę w kształcie cukrowej chmurki. „Chciałam porozmawiać o śnie, o przebudzeniu i nie zabrakło mi ironii” – mówi Francesca Murri. Wszystko w pokazie Fiorucci na wiosnę-lato 2025 było zamierzone. Nie jest to pierwsza kolekcja marki pod nowym zarządem, z Murrim – który miał doświadczenie w Gucci, Etro i Ferragamo – od strony kreatywnej i Alessandro Pisani – byłym dyrektorem Diesel – po stronie wykonawczej. Ale to ona jako pierwsza pojawiła się na wybiegu, zaznaczając powrót charakterystycznego włoskiego domu do oficjalnego kalendarza Tygodnia Mody w Mediolanie. Od przestrzeni Triennale po kolczyki w kształcie akwariów widać było intencję. „To manifest” – mówi projektantka. Rok 1967 na koszulkach upamiętnia rok otwarcia pierwszego sklepu. W butach nawiązano do pierwszych gumowych projektów, które były dziełem bardzo młodego Manolo Blahnika. Nawet usta modelek, pomalowane sercami niczym usta kapryśnej królowej Carrolla, uhonorowały psotną i wysoce lekceważącą postawę, dzięki której imię Fiorucci stało się sławne. „Wszystko, co robimy, musi być autentyczne”.

W tonie Włocha można wyczuć zawrót głowy. Wie, że stojące przed nim zadanie jest odważne i nie daje żadnych gwarancji: wskrzeszenie marki wyrytej w zbiorowej wyobraźni jako szczytu nowoczesnej włoskiej mody nie jest łatwe. Mniej, gdy chodzi o wyczyn twórcy, którego nazywał mentorem pokolenia. Lista prób jest długa. Vionnet. Rochas. Rykiel. Poireta. Halstona. Historia sukcesu – nie za bardzo. Nawet wśród tych, którym udaje się wyprzedzić, zawsze znajdą się tacy, którzy zarzucają im anachroniczną ciągłość lub nieuzasadniony rupturyzm. Podobno są dwa sposoby na odnowienie domu mody i żaden nie jest właściwy.

Wybudzenie marki ze śpiączki jest biznesowym odpowiednikiem znalezienia życia na Marsie. I to nie jest pierwsza taka próba. W tym roku 2025 minie 65 lat od narodzin marki, 58 lat od otwarcia pierwszego sklepu, 10 lat od śmierci Elio i 3 lata od Dony Bertarelli – inwestorki i filantropki, spadkobierczyni emporium farmaceutycznego Serono i jednej z największych fortun w Szwajcaria – przejęła flagę i jej archiwa. Przed nią był w rękach japońskiego producenta dżinsów, a później Stephena i Janie Schafferów. Ona, znana jako królowa majtek, stworzyła Knickerbox w latach dziewięćdziesiątych i teraz stoi za jego odkupieniem. Nawet po rozwodzie w 2006 roku była jego wierną pomocniczką w biznesie. Nazywali ich Bonnie i Clyde bielizny. Kupili markę w 2015 roku, przenieśli siedzibę do Londynu i otworzyli trzypiętrowy sklep na Brewer Street. Nie skąpili na pompie: podpisali kontrakt z Danielem Fletcherem, aby pobudzić linię męską, i wydali antologię z Rizzoli. Prolog napisała Sofia Coppola. To nie wystarczyło.

„Nie chcę oceniać poprzedniego kierownictwa” – uspokaja Pisani, „ale mogę powiedzieć, że to, co mamy na myśli, jest mniej powierzchowne”. Pod przewodnictwem Schafferów osiągnięto osiągnięcia: sieć handlową obejmującą 80 punktów sprzedaży i szczyt anemonia postmillennial, co przełożyło się na dużą sprzedaż koszulek. „Ale teraz musimy podnieść markę”. Kieruje się w stronę niedrogiego segmentu high-end: tej słodkiej przestrzeni pomiędzy luksusem, który stracił rozum z cenami, a rynek masowy zdominowany przez gigantów, z którymi nie można konkurować. Plan działania obejmuje współpracę interdyscyplinarną, przy czym podejście bardziej skupia się na projektowaniu niż na samym jego tworzeniu merchandisingi wróć do produktu wyprodukowanego we Włoszech. Sedno: ułóż narrację, która jest zarówno spójna z dziedzictwem, jak i odnosząca się do teraźniejszości.

„Te same zasady i współczesne podejście” – mówi Murri. Pochodzący z wiodących działów akcesoriów dużych domów – fala luksusu: torby stanowią aż 45% sprzedaży – rozumie, że produkt jest niezbędny. Ale musimy też pójść dalej. A tym bardziej w domu takim jak Fiorucci, który wynalazł marketingu empiryczny. Sprzedawał perfumy, czasopisma i wszelkiego rodzaju akcesoria. Projekty od początkujących twórców, takich jak Anna Sui i Betsey Johnson. Była restauracja, w której do drugiej w nocy podawano hamburgery na talerzach Richarda Ginoriego. Wydarzenia i występy. Imprezy były wspaniałe. Zaprosił Keitha Haringa do interwencji w sprawie fasady – relacjonowanie tego zajęło mu dwa dni – a ogólnokrajowa telewizja relacjonowała tę wiadomość. w butik w Nowym Jorku, pięć przecznic od miejsca, w którym wkrótce potem otwarto Studio 54, Andy Warhol uruchomił swoje Wywiad i Madonna dała się poznać. Maripol był menadżerem. Elizabeth Taylor, Divine, Jackie O i Queen Sofia, stali klienci. Joey Arias, który wówczas pracował jako asystent sprzedaży, opowiada, ilekroć to możliwe, że Lauren Bacall chodziła na zakupy i z braku lepszego pojemnika używała dłoni jako popielniczki. „Jeśli pomyślisz o wczorajszym Fiorucci” – mówi Alessandro Pisani. Była to pierwsza marka modowa, która podpisała licencję i umowę na okulary z Disneyem. Zredagował swój własny fanzin. „Szansa związana z Fiorucci polega na tym, że możesz sprzedać wiele treści. Ryzykujesz jednak rozmyciem przekazu”.

Zastanawiacie się, co by zrobił Elio? „Oczywiście i to jest problem” – mówi Murri. Ponieważ? „Ponieważ nie jestem Elio”. To też nie lata siedemdziesiąte. Rozpamiętywanie przeszłości oznaczałoby zdradę specyfiki twórcy. Mówimy o człowieku, którego Gillo Dorfles określił mianem „Duchampa mody”. Oryginalny buntownik. Pionierka sztuki zacierania granic pomiędzy ubiorem, sztuką, dizajnem i kulturą społeczną. Historia podaje współrzędne, a nie vademecum, którego należy się skrupulatnie przestrzegać. „Przestudiowaliśmy archiwa, aby zidentyfikować wartości, które chcieliśmy na nowo przetworzyć. Nie interesują mnie ikony, ale interesuje mnie, co uczyniło je tak wymownymi” – mówi Pisani. „Chodzi dziś o bycie istotnym kulturowo. Myślę, że kluczem jest zderzenie tego, co przyziemne i transcendentalne. Pomiędzy torbą w kształcie ptasie mleczko i współpraca z artystą.” Pierwszą rzeczą już się zajęli: ich torba Mella okazała się sukcesem. Po drugie, stworzyli Casa Fiorucci – choć nazwa jest tymczasowa –: przestrzeń o powierzchni 700 metrów kwadratowych obok ich biur, w Sarpi, mediolańskiej dzielnicy Chinatown, w której będą odbywać się wystawy, wydarzenia, koncerty i pogadanki. „Podoba nam się pomysł stworzenia tego otwartego systemu. „Galaktyka współpracy, która dodaje elementy do narracji”. Laboratorium idei, o którym wspominał Douglas Coupland, gdy w latach osiemdziesiątych opowiadał o Fioruccim. Rewolucja taka jak ta, której dokonał wówczas Elio, wydaje się dziś niemożliwa. „Ale możemy pobudzić do refleksji” – broni Murri. „Francesca pochodziła z pracy w dużych firmach. Prowadziłem firmę wartą miliardy dolarów. Jeśli Dona Bertarelli tu przyjechała, to też nie po to, by zgromadzić fortunę” – mówi Pisano. „Zrobiliśmy to, ponieważ wierzymy w to, co ta marka może ponownie reprezentować społecznie i kulturowo: platformę ekspresji, przestrzeń pozytywnego nastawienia, alternatywę w tym permakryzysie. Fiorucci powinien zawsze wywoływać uśmiech.