Eksperci od architektury ujawniają, co sprawia, że budynki są interesujące

Ale czy możemy zdefiniować, co sprawia, że budynek jest interesujący? Eksperci zauważają, że jest to częściowo subiektywne, ale można znaleźć wspólne mianowniki – od ich wyglądu po kontekst historyczny lub lokalizację samego budynku.

Reprezentatywne badanie, zainicjowane przez firmę deweloperską Darnu Group i obejmujące 1021 mieszkańców Wilna, Kowna i Kłajpedy, zostało zainspirowane globalną inicjatywą Humanise, która analizuje wpływ architektury na ludzi. Badanie zostało przeprowadzone przez Spinter Research.

„Według autorów inicjatywy Humanise, interesujący budynek powinien przyciągać naszą uwagę, dopóki nie przejdziemy obok niego i być interesujący z trzech odległości.

Twierdzą oni, że gdy znajdujemy się 40 metrów od budynku, powinien on już przykuć naszą uwagę i w pełni wpasować się w nasze pole widzenia.

W odległości 20 metrów prawdopodobnie nie zobaczymy niektórych części budynku, takich jak dach, ale inne szczegóły, takie jak ciekawe wzory i inne elementy fasady, zostaną ujawnione.

A kiedy podejdziemy bliżej, interesujący budynek powinien zaintrygować nas swoją materialnością, drobnymi detalami lub kunsztem budowniczych.

Intrygujące połączenie różnych funkcji

Według architekta Lukasa Rekevičiusa, oceniając zainteresowanie budynkami, nie należy skupiać się wyłącznie na ich wyglądzie. Porównuje je do ludzi – im więcej różnych elementów mogą pomieścić, tym bardziej interesujące i intrygujące się stają.

„Mamy ten stereotyp ludzkiego „suchego księgowego”, który jest tak suchy, surowy i szary w swojej pracy, hobby i życiu rodzinnym. Ale jeśli ten księgowy ma bardzo interesujące hobby, takie jak wspinaczka górska, sporty ekstremalne, pisanie książek, łączy różne cechy, natychmiast staje się o wiele bardziej interesujący, z większą liczbą kątów.

Tak samo jest z budynkami – przede wszystkim muszą być jak ten wytrawny księgowy i bardzo dobrze spełniać swoją podstawową funkcję. Po jej spełnieniu możemy mówić o ciekawości” – mówi architekt.

Według eksperta, ludzie zazwyczaj szukają w budynku czynnika zaskoczenia, który sprawi, że stanie się on miejskim buntownikiem wyróżniającym się z otoczenia.

„Chcemy czegoś nieoczekiwanego od budynku. Mieć budynek, który doskonale spełnia swoją funkcję, z parkiem ukrytym w podwórzu.

Miałby też ukrytą bardzo uroczą małą kawiarnię. Albo żeby budynek był zaprojektowany w taki sposób, że można go zobaczyć, powiedzmy, przez szczelinę,

Zamek Giedymina. Zabawa polega na rzeczach, które są ponad funkcją. Jeśli funkcja jest sucha i książkowa, to drobiazgi powinny być literackie, poetyckie i inspirujące. Im więcej różnych rzeczy połączymy, tym bardziej interesujący będzie budynek” – uważa Rekevičius.

Przebudowy wnoszą do miasta nowe narracje

Według Rekevičiusa jedną z najciekawszych rzeczy we współczesnym planowaniu urbanistycznym są projekty konwersji – przytacza historię dzielnicy Paupis, opracowaną przez Darnu Group, jako jeden z najbardziej inspirujących przykładów.

„Historia Paupis jest inspirująca przede wszystkim dlatego, że sama dzielnica jest naprawdę interesująca i łączy w sobie różne funkcje. Ważne jest również, aby pamiętać, że około 20 lat temu na tym terenie znajdowała się radziecka fabryka, więc jest tu dodatkowa warstwa znaczenia – niechciana radziecka spuścizna przemysłowa w samym centrum miasta została zniszczona, a granice Starego Miasta zostały poszerzone” – zauważa architekt.

Według Akvilė Liaudanskienė, dyrektor ds. korporacyjnych i marketingu Grupy Darnu, podczas budowy dzielnicy Paupis wiele uwagi poświęcono nie tylko tworzeniu i harmonizacji jej funkcji mieszkalnych, roboczych i rekreacyjnych, ale także jej estetycznemu wyrazowi, integracji ciekawych elementów i różnorodności gatunków architektonicznych, co osiągnęło aż 7 litewskich zespołów architektonicznych, które zaprojektowały dzielnicę.

„Dla bardziej wymagających odwiedzających dzielnicę mamy wiele interesujących detali, takich jak duży łuk w jednym z budynków odzwierciedlający starą architekturę dzielnicy i wyrazisty wykusz w innym. Znajdująca się na miejscu galeria sztuki na świeżym powietrzu, nieoczekiwane detale architektoniczne i tajemnice, materialność fasad, niekonwencjonalne formy i ich różnorodność, odzwierciedlające lokalny kontekst, to także elementy, które zachęcają do odkrywania dzielnicy. Chcieliśmy mieć pewność, że będąc tutaj, nie zabraknie nam źródeł inspiracji” – mówi.

Najciekawsze budynki – te z bogatą historią

Według architekta L. Rekevičiusa najciekawsze budynki to te stare, które przetrwały próbę czasu.

„Jeśli budynek, który został zbudowany kilkaset lat temu, nadal stoi, to ma czynnik zainteresowania, który pomógł mu przetrwać próbę czasu, ponieważ zmieniający się właściciele zdecydowali się go pozostawić, a nie wyburzyć.

Obecnie istnieje coś takiego jak dziedzictwo, ale kilkadziesiąt lat temu tego nie było, a większość budynków wpisanych na listę byłaby uważana za stare nawet 50 lat temu” – zauważa ekspert.

Porównuje on budynki do dzieł sztuki – podobnie jak w przypadku tych ostatnich, bardzo ważne jest, aby istniała historia do opowiedzenia, narracja. A umiejętność opowiadania historii może również uratować współczesną architekturę przed nudą.

„Często, gdy mówimy o dziełach sztuki, mówimy, że dzieło sztuki może być nieciekawe, jeśli ma tylko jeden wymiar lub znaczenie.

Wielowymiarowość jest tym, co czyni dzieło sztuki jakościowym i interesującym. Dokładnie tak samo jest z budynkiem. Im więcej historii opowiada, tym bardziej jest interesujący. Może budynek jest wygodnym miejscem do życia lub pracy – to jedna historia, a może znajduje się w szczególnym miejscu, w którym miało miejsce ważne wydarzenie historyczne – to inna historia.

Być może architektura budynku oddaje hołd przeszłości, historii, ludziom, którzy tu mieszkali, ich tradycjom i zwyczajom – warstwy historyczne to rzeczy, które warto przytoczyć w budynku, subtelnie ukryte, poetycko zintegrowane” – zastanawia się architekt.

Kontekst również tworzy zainteresowanie

Historyk Albertas Kazlauskas również zgadza się z architektem, mówiąc, że aby budynek był interesujący, należy pomyśleć w momencie jego budowy o tym, jaka może być jego wartość za kilka dekad.

„Jeśli zbudujemy budynek, nie myśląc o tym, ile może być wart za kilkadziesiąt lat, myślę, że skończymy z takim samym rezultatem. Początkowe podejście, z jakim budynek jest tworzony i projektowany, jest bardzo ważne. Ponadto duży wpływ ma kontekst i środowisko, w którym znajduje się budynek.

Na przykład drewniany dom stojący wśród innych drewnianych domów może wtopić się w masę innych podobnych budynków i nie wyglądać zbyt interesująco.

Ale w Wilnie mamy miejsca, w których prawie nie ma już drewnianych domów, a na przykład stoi tylko jeden drewniany dom, jak relikt przeszłości. Taki budynek sam w sobie wygląda bardziej interesująco” – mówi Kazlauskas.

Według historyka, powiązanie budynków z naturą również dodaje zainteresowania, co jest szczególnie widoczne na Starym Mieście w Wilnie: „W przeszłości, przy braku niezbędnej technologii, człowiek musiał dostosować się do linii natury, zboczy i wyżłobionych gzymsów.

Z reguły naturalne formy są najbardziej harmonijne i piękne. Na Starym Mieście w Wilnie wpływ ten jest bardzo widoczny w samej sieci ulic, która przypomina koryta rzek, oraz w kształtach budynków, które mają zaokrąglone rogi, jakby były ukształtowane jak wąwozy lub gzymsy.

Czasami to, co nieciekawe, może stać się interesujące

Urbanista Martynas Marozas również zgadza się, że na ciekawość architektury i budynków duży wpływ ma kontekst. Ilustruje to historia budowy wieżowca w Dubaju.

„Znani architekci Office for Metropolitan Architecture zostali zatrudnieni do budowy nowego wieżowca w Dubaju. Aby budynek był interesujący i pasował do innych drapaczy chmur w okolicy, architekci sporządzili mapę wszystkich wieżowców na ulicy i odkryli, że wszystkie są bardzo różne.

Jeden ma wierzchołek przypominający pączek, inny jest okrągły, a jeszcze inny przypomina igłę. Zobaczyli więc tę architektoniczną kakofonię i wymyślili bardzo proste, kwadratowe pudełko o pięknych proporcjach, które na pierwszy rzut oka byłoby nudne, ale umieszczone w tym kontekście wygląda jak najbardziej wyrazisty budynek w Dubaju” – podkreśla urbanista.

„Aby dzielnice miejskie były interesujące, niezbędna jest różnorodność architektoniczna i projektowanie budynków przez więcej niż jeden zespół.

Każdy architekt ma swój własny styl, który może dobrze pasować do stylu innych architektów, a oni mogą się wzajemnie uzupełniać.

Jeśli dzielnica jest projektowana przez jeden zespół architektów, cała okolica staje się dość jednolita, a budynki są podobne. A to prowadzi do nudy”.