Dzwon powraca do dzwonnicy najstarszego drewnianego kościoła na Litwie w rejonie Zarasai
Zgodnie z komunikatem gminy, dzwon został podarowany kościołowi Krzyża Świętego w Stelmużach przez kolekcjonera Ramutisa Petniūnasa.
„Historia Stelmuża jest niezasłużenie zapomniana, dlatego pojawił się pomysł ożywienia i przebudzenia tego miejsca, a dzwon jest do tego idealny. W końcu, jeśli dzwon bije, oznacza to, że miejsce żyje” – powiedział.
Dzwon podarowany dzwonnicy w Stelmužė został wykonany w Rydze w 1889 roku.
Gmina rejonowa Zarasai wsparła instalację mechanizmu dzwonu.
Według Arvydasa Veikšry, dyrektora Muzeum Regionalnego w Zarasai, instalacja mechanizmu dzwonowego była jednym z najtrudniejszych wyzwań.
„Koła zębate liczące interwał uderzenia dzwonu zostały wykonane na zasadzie starych mechanizmów zegarowych. Liczba trybików i stosunek rozmiarów kół zębatych musiały być precyzyjnie obliczone, aby dzwon dzwonił w odpowiednim odstępie czasu akceptowalnym dla ludzkiego ucha”, powiedział.
XVI-wieczne dziedzictwo zespołu dworskiego w Stelmužė – kościół filialny pw. Krzyża Pańskiego i dzwonnica – jest jednym z najwybitniejszych i najstarszych zachowanych obiektów drewnianej architektury sakralnej na Litwie.
Kościół w Stelmużach uważany jest za najstarszy zabytek architektury drewnianej na Litwie. W XVI-wiecznych dokumentach wymieniany jest jako kaplica Berkena.
Kościół został zbudowany w całości przy użyciu piły i siekiery, a jedynie deski drzwiowe zostały wzmocnione gwoździami. Najbardziej ozdobnym i charakterystycznym elementem zewnętrznej części budynku jest dwunastokolumnowy portyk otaczający główną fasadę.
Wewnątrz kościoła znajdują się cenne barokowe ozdoby: ołtarz z rzeźbami i ambona, wykonane w 1713 r. przez rzemieślników z Subate/Stelmužė, kamienne naczynie w kształcie kruszca wzmocnione metalowym łukiem do przechowywania wody święconej, dwa przenośne żyrandole wykonane z metalu i ozdobione barokowymi ornamentami.
Dzwonnica w Stelmužė została zbudowana w XVII wieku. Pod względem architektonicznym jest to dość rzadki typ dzwonnicy na Litwie, który składa się z dwóch różnych form: dzwonnicy i magazynu.
Stary dzwon w Stelmužė, podobnie jak większość dzwonów na Litwie, zaginął podczas I wojny światowej. Gdy zbliżała się armia niemiecka, rosyjskie władze cesarskie postanowiły nie pozostawiać wrogowi surowca dla przemysłu wojennego i nakazały odczepienie dzwonów i przetransportowanie ich w głąb Rosji. W tym czasie wywieziono około 90% dzwonów znajdujących się w kościołach.
