Czy Krzysztof Kolumb przywiózł kiłę z Ameryki do Europy?

Kiła i Krzysztof Kolumb mają ze sobą więcej wspólnego, niż mogłoby się wydawać. Obaj wylądowali na nowych kontynentach i pod koniec XV wieku skolonizowali miejscową ludność: Kolumb skolonizował rdzennych Amerykanów, kiła skolonizowała Europejczyków, a obaj także szukali drogi do Azji.

Pojawiła się syfilis po raz pierwszy w Europie w 1494 rw obozie armii francuskiej, rok po powrocie Kolumba z podróży do Ameryki. Oszpecająca choroba rozprzestrzeniała się wśród żołnierzy i ich partnerów seksualnych, powodując rany na genitaliach, odbytnicy i ustach.

W ciągu zaledwie pięciu lat kiła rozprzestrzeniła się w całej Europie, a wkrótce potem do Indii, Chin i Japonii. Seks, chociaż nie jest jedyną drogą przenoszenia, jest skutecznym sposobem rozprzestrzeniania się choroby.

Wezwanie „Hipoteza kolumbijska” twierdzi, że kiła została przywieziona do Europy przez żeglarzy powracających z kolonizacji rdzennych Amerykanów. Pomysł jest taki, że choroby były wymieniane pomiędzy Europejczykami i Amerykanamia także nowe towary, takie jak proch strzelniczy na pomidory czy ospa na kiłę.

W ostatnich latach społeczność naukowa była podzielona co do związku między wyprawą Kolumba do Ameryki a pojawieniem się tej choroby w Europie.

Badanie opublikowane w styczniu wspiera Europę, a inne badanie przeprowadzone w 2020 r. dostarczyło dowodów na to, że choroba dotarła do Europy.

Nowe badanie prowadzone pod kierunkiem naukowców z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka w Lipsku w Niemczech i opublikowane w tym tygodniu w czasopiśmie naukowym Natura, teraz daje wiarę „hipotezie kolumbijskiej”.

W trakcie studiów m.in. Kirsten Bosantropolog z Max Planck, przeprowadził: analiza genetyczna pięciu szkieletów znalezione w Ameryce Południowej Analizy doprowadziły Bosa i jego współpracowników do przekonania, że ​​prekursor bakterii wywołującej kiłę krążył w obu Amerykach 8000 lat temu.

„Cztery z pięciu szkieletów [que analisámos] pochodzą sprzed 1492 rokuco oznacza, że ​​ta różnorodność patogenów była już obecna w obu Amerykach w czasie kontaktu z Kolumbią” – powiedział autor badania Bos.

Kiła pojawiła się w Ameryce 8000 lat temu

Aby przetestować hipotezę kolumbijską, Bos i jego współpracownicy przeprowadzili analizę genetyczną bakterii obecnych w uszkodzeniach kości pięciu szkieletów z Chile, Argentyny, Peru i Meksyku.

Ich próbki bakterii obejmowały trzy podgatunki rodziny bakterii krętkowych, które są odpowiedzialne za różne choroby krętkowe. Podgatunek, T. bladypowoduje współczesną kiłę.

Bos porównał różnice genetyczne starszych podgatunków krętków z próbkami współczesnej kiły. Dane te pozwoliły zespołowi ekstrapolować czas ewolucji bakterii i oszacować, kiedy pojawił się patogen.

Ich analiza wydaje się potwierdzać, że bakteria T. pallidum wywołująca kiłę, wyłonił się z 8000-letniego prekursoramniej więcej w czasach Kolumba.

„Nasz model sugeruje, że kiła pojawiła się po raz pierwszy około 500 lub 600 lat temu, czy to w obu Amerykach, czy w Europie (lub gdzie indziej) od szczepu [bacteriana] sprowadzony z Ameryki”, te Bos.

Jak kiła rozprzestrzeniła się na świecie?

Badanie dostarcza przekonujących dowodów na to, że T. pallidum był szeroko rozpowszechniony w obu Amerykach, zanim Kolumb przybył z Europy renesansu. Nie dowodzi to jednak jednoznacznie, że kiła została sprowadzona do Europy z obu Ameryk.

„To pokazuje, że]Ameryki działały jak zbiornik, gdzie [as bactérias causadoras da sífilis] szeroko rozpowszechnione. Nadal mógł przybyć do Europy skądś indziej lub już tam być” – powiedział Mathew Beale, ekspert ds. genomiki w Wellcome Sanger Institute w Cambridge w Wielkiej Brytanii. Beale nie brał udziału w badaniu.

Badania pokazują, że choroby krętkowe mogły występować endemicznie w północnej Europie mniej więcej w tym samym czasie co wyprawy Kolumba, a być może nawet wcześniej.

Dokładne pochodzenie kiły jest trudne do ustalenia, mówi Kerttu Majander, archeogenetyk z Uniwersytetu w Bazylei w Szwajcarii.

Jedna z hipotez głosi, że choroby krętkowe zawsze istniałopodróżujący autostopem na ludziach migrujących z Azji do obu Ameryk około 12 000 lat temu.

„Inna teoria głosi, że są to zwierzęta odzwierzęce, co oznacza, że ​​są to zwierzęta odzwierzęce [os precursores da sífilis] przeszło ze zwierząt na ludzi w Ameryce. Jednak nie znaleźliśmy jeszcze dowodów na występowanie u zwierząt chorób krętkowych” – powiedział Majander.

Nie jest również jasne, co spowodowało, że 500–600 lat temu współczesna kiła stała się wysoce zakaźną infekcją przenoszoną drogą płciową.

„Możliwe, że coś spowodowało rekombinację gatunków bakterii krętkowych i powodować bardziej agresywne formy kiłyale nie wiemy” – powiedział Majander.

Sytuację jeszcze bardziej komplikuje fakt, że Kiła i rzeżączka są często mylone w zapisach historycznych i zostały formalnie uznane za odrębne choroby dopiero około 200 lat temu.

„Wciąż toczy się historyczna debata na temat tego, czy epidemia „kiły” opisana w XV wieku rzeczywiście została spowodowana przez T. pallidum” – stwierdził Beale.

Aktualnym problemem są odporne na antybiotyki szczepy kiły

Bez leczenia kiła zniekształcone ciała ludzi i spowodował paraliż, ślepotę, ataki bólu, a nawet śmierć.

Rozwój antybiotyku penicylina w 1943 r. wyeliminował niebezpieczne objawy kiły, ale nie samą chorobę.

Ale kiła wciąż żyje. Transmisja drogą płciową powoduje więcej niż 8 milionów nowych przypadków roczniepodczas gdy kiła wrodzona jest przyczyną około 200 000 martwych urodzeń. Liczba przypadków wzrasta również u młodych dorosłych, a badania sugerują, że może to być powiązane ze wzrostem liczby stosunków seksualnych bez zabezpieczenia.
Istnieją również szczepy T. pallidum oporne na antybiotyki, co oznacza, że ​​pojawia się coraz więcej śmiertelnych infekcji kiłą.

Dlatego takie badania są istotne, powiedział Majander, zwłaszcza jeśli chcemy wyeliminować kiłę: „Badanie pokazuje, że kiła ma zdolność przystosowywania się do każdego środowiska. Rodzi się pytanie, czy istniały już inne choroby krętkowe i czy w przyszłości mogą pojawić się nowe, bardziej agresywne choroby”.