Ciekawe historie o latarniach morskich (28)
Wcześniejszą historię latarni morskich można znaleźć tutaj
Jeden z najciekawszych zabytków: małe i duże medale wydane przez Litewski Związek Strzelecki (LŠS) w 1928 r., upamiętniające 5. rocznicę tzw. powstania kłajpedzkiego. Na awersie i rewersie jako centralną postać wybrano białą latarnię morską.
Autorem dzieła jest litewski rzeźbiarz, grafik i medalier Petras Rimša, który urodził się w tym samym miesiącu i dniu (23 listopada 1880 r.), co patriarcha narodu dr Jonas Basanavičius (23 listopada 1851 r.). Zmarł w 1940 roku.
W 1927 r. P. Rimša umieścił wiele symbolicznych elementów na małym medalu (średnica 35,5 mm, waga 22,2 g, brąz) zamówionym przez LŠS i wyprodukowanym w imponującym nakładzie 10 000 sztuk.
Na awersie postacie dwóch uzbrojonych, dmących w trąbki strzelców. Po lewej stronie znajduje się Litwin z Wielkiej Litwy, z tarczą z motywem Witolda u stóp. Po prawej stronie jest wojownik z regionu Kłajpedy: widać to po tak zwanej opasce buntownika na lewym ramieniu (kiedyś były ciemnozielone opaski z białymi literami „MLS” – ochotnik Litwy Mniejszej); tarcza z herbem Kłajpedy u jego stóp.
Dolne strony medalu zdobią wieńce dębowe, wschodzące słońce, inicjały LŠS i słowo KLAIPĖDA oraz data „1923” przedzielona mieczem.
Jest też przekaz historyczny: cyfry „I” i „9” po bokach czubka miecza. Zgodnie z planem, operacja rozpoczęła się 9 stycznia 1923 r., kiedy Główny Komitet Ocalenia Litwy Mniejszej wydał w Szydłowie manifest, w którym stwierdził, że „niemiecka” dyrekcja regionalna i inne organy administracyjne mają zostać rozwiązane, a cała władza ma zostać przekazana nowej dyrekcji, na czele której stanie Erdmonas Simonaitis. Żołnierze z niemieckimi karabinami i naramiennikami z napisem „MLS” przekroczyli granicę i 10 stycznia wkroczyli do regionu Kłajpedy.
Teraz podnieśmy brwi i spójrzmy na górną część medalu: przedstawia motyw, który jest boleśnie znany każdemu Litwinowi: „Daj mi swój miecz, siostro / Będziesz musiała przekroczyć wroga”. Kobieta podaje miecz postaci na koniu, która nosi kapelusz dokładnie taki sam jak ten, który dmucha w trąbkę z herbem Kłajpedy na tarczy. Litewski.
W tle fragment stylizowanej panoramy miasta Kłajpedy, nad którym góruje Biała Latarnia (1884-1944). Scenę otacza napis „KAS MŪSŲ – KOVA ĮGYSIM”.
Na rewersie P. Rimša zakodował symbole po udanej aneksji regionu Kłajpedy. Zdradza to wiele elementów.
Po pierwsze, data po obu stronach rękojeści miecza jest już inna niż na awersie: I 19. Kolejny fakt historyczny: 19 stycznia 1923 roku.
Krawędzie medalu to już nie mężczyźni-wojownicy, ale dwie spokojne dziewczyny trzymające się za ręce, symbolizujące Wielką i Małą Litwę. Jak sprytnie P. Rimša ukrył symbole tych „dwóch Litw”! Lewa tarcza zawiera skrzyżowaną kosę, grabie, koryto, prawdopodobnie do mieszania ciasta chlebowego, i młot budowlany, podkreślając stan agrarny. Aluzja do kraju rolników bez pełnego dostępu do morza lub portu handlowego.
Dlatego prawa strona przedstawia jednoznacznie litewską kobietę: widać nawet palmę w talii, a tarcza u jej stóp wyjaśnia wszystko: przedstawia żagle i zachodzące słońce.
W centrum znajduje się scena, w której Litwinka wręcza rycerzowi koronę. Nie jest to już miecz do walki, jak na rewersie, ale symbol zwycięstwa. Nawiasem mówiąc, „powraca” ta sama postać, która „odeszła” na awersie.
W tle postaci znajduje się fragment stylizowanej panoramy miasta Kłajpedy, ponownie z Białą Latarnią. Scena otoczona jest napisem „CZEGO SIĘ NAUCZYLIŚMY – MOŻEMY KOCHAĆ”. Dolną część pola otaczają wieńce z ruty. Inicjały PR (Petras Rimša) na krawędzi.
Ilustracja przedstawia mały medal: został specjalnie wykonany, aby ludzie mogli go nosić na pasku lub na szyi. LŠS produkowała również medale o średnicy 60 mm, które są znacznie rzadsze: nawet Muzeum Pieniądza Banku Litwy oficjalnie przyznaje, że nakład medali tej wielkości jest nieznany.
