Badania pokazują, że ADHD zwiększa ryzyko problemów psychicznych

Z nowego badania opublikowanego w czwartek w The British Journal of Psychiatry wynika, że ​​zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) wiąże się z krótszą oczekiwaną długością życia i większym ryzykiem problemów psychicznych.

U mężczyzn, u których zdiagnozowano tę chorobę, średnia długość życia została zmniejszona z 4 i pół roku do 9 lat, podczas gdy oczekiwana długość życia kobiet uległa skróceniu z 6 i pół roku do 11 lat. Naliczyło się, że w Wielkiej Brytanii cierpi na to zaburzenie ponad 30 000 osób.

„Chociaż wiele osób z ADHD żyje długo i zdrowo, nasze odkrycie, że przeciętnie żyją one krócej, niż powinno, wskazuje na niezaspokojone potrzeby w zakresie wsparcia” – stwierdziła główna autorka badania Liz O’Nions, naukowiec z wyróżnieniem w dziedzinie klinicznej i edukacyjnej i psychologii zdrowia na University College London w .

„Ważne jest, abyśmy odkryli przyczyny przedwczesnych zgonów, abyśmy mogli opracować strategie zapobiegające im w przyszłości”.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi jest zaburzeniem neurorozwojowym powszechnie diagnozowanym w dzieciństwie, ale często utrzymującym się w wieku dorosłym. Osoby z ADHD mają niezrównoważoną ilość neuroprzekaźników, z których jednym jest dopamina. Jest kluczowym neuroprzekaźnikiem w korze przedczołowej mózgu, niezbędnym do wspomagania funkcji wykonawczych i umiejętności samoregulacji, które obejmują planowanie, skupianie i utrzymywanie uwagi, zapamiętywanie instrukcji i wielozadaniowość.

Osoby z ADHD mogą czuć się niespokojne lub mieć trudności z koncentracją, organizowaniem, zarządzaniem czasem lub ustalaniem priorytetów, nadmiernym skupieniem lub kontrolowaniem swoich impulsów. Objawy te mogą dotyczyć wszystkich dziedzin życia.

Co najmniej 3–4% dorosłych w Wielkiej Brytanii cierpi na ADHD, a częstość występowania u dzieci szacuje się na co najmniej 4%. Możliwe jednak, że znacznie więcej osób pozostanie niezdiagnozowanych, co może oznaczać, że różnica w oczekiwanej długości życia stwierdzona przez autorów badania może zostać przeszacowana – twierdzą.

Nowe odkrycia potwierdzają wnioski z ostatnich badań, takich jak badanie z 2022 r., które wykazało wyższe ryzyko przedwczesnej śmierci wśród osób z ADHD lub autyzmem zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie. Jednak, według wiedzy autorów, obecne badanie jest pierwszym, w którym wykorzystano dane dotyczące śmiertelności do zastosowania metody tabeli trwania życia: techniki statystycznej służącej do analizy współczynników umieralności i prawdopodobieństw przeżycia lub śmierci w różnych przedziałach wiekowych.

Zespół badawczy przeanalizował dane dotyczące podstawowej opieki zdrowotnej od 30 029 dorosłych z ADHD i porównał je z prawie 300 400 uczestnikami, którzy nie cierpieli na ADHD, ale zostali dobrani pod względem wieku, płci i praktyki podstawowej opieki zdrowotnej.

Oprócz różnic w zdrowiu psychicznym analiza wykazała również, że ADHD wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia problemów psychicznych, takich jak depresja, samobójstwa i zaburzenia osobowości. W tej grupie częściej występowały autyzm, niepełnosprawność intelektualna, szkodliwe nawyki, takie jak palenie lub „potencjalnie szkodliwe spożywanie alkoholu”, a także problemy ze zdrowiem fizycznym, w tym cukrzyca lub wysoki poziom cholesterolu.

Dlaczego ADHD może wpływać na długość życia człowieka

Badanie jest „imponujące”, ale opiera się na danych obserwacyjnych, które nieuchronnie pozostawiają wiele ważnych pytań bez odpowiedzi, ponieważ nie można w pełni ustalić związku przyczynowo-skutkowego, twierdzi Kevin McConway, emerytowany profesor statystyki stosowanej na Open University w Anglia, w komunikacie prasowym. Nie brał udziału w badaniach.

„Co można z tym zrobić? Zależy to od tego, czy skrócenie średniej długości życia jest spowodowane (w jakiś sposób) ADHD, a jeśli tak, to w jaki sposób” – mówi McConway.

Zdaniem ekspertów w Wielkiej Brytanii leczenie ADHD i schorzeń towarzyszących jest niewystarczające, zwłaszcza w przypadku dorosłych, ponieważ według ekspertów rozpoznawanie ADHD u dorosłych wciąż się rozwija. Ten niedobór może częściowo wyjaśniać różnice w średniej długości życia.

Według McConwaya mogą jednak również istnieć „pewne czynniki, które pojawiają się przed urodzeniem lub na początku życia, a które mogą oddzielnie wpływać na ryzyko późniejszego zdiagnozowania u danej osoby ADHD” i wcześniejszej niż zwykle śmierci. Czynniki te mogą mieć podłoże genetyczne lub środowiskowe.

Ponadto autorzy nie dysponowali szczegółowymi informacjami na temat rasy, pochodzenia etnicznego i czynników społeczno-ekonomicznych, które mogą wpływać na średnią długość życia, lub nie kontrolowali ich.

Badacze nie byli również w stanie określić, „kiedy ADHD zdiagnozowano w związku z innymi problemami medycznymi ani jaki był wpływ leczenia”. Oliver Howes, profesor psychiatrii molekularnej w King’s College w Londynie, powiedział w komunikacie prasowym. Howes nie brał udziału w badaniu.

Jednak „takie rzeczy jak różnice w paleniu, spożyciu alkoholu i różne schorzenia są prawdopodobnie w dużej mierze konsekwencjami ADHD” – mówi McConway, co oznacza, że ​​te uzależnienia i schorzenia mogą wyjaśniać, w jaki sposób ADHD może wpływać na śmiertelność lub prowadzić do krótszej średniej długości życia.

Badaczom nie udało się również uzyskać szczegółowych informacji na temat przyczyn przedwczesnej śmierci uczestników badania.

Leczenie ADHD

Osoby z ADHD „mają wiele mocnych stron i mogą się rozwijać przy odpowiednim wsparciu i leczeniu” – stwierdza w oświadczeniu starszy autor badania Josh Stott, profesor starzenia się i psychologii klinicznej na University College London.

Eksperci w tej dziedzinie twierdzą, że zajęcie się problemem przedwczesnej śmiertelności wśród osób z ADHD rozpoczyna się od rutynowego zbierania przez pracowników służby zdrowia szczegółowych informacji na temat warunków behawioralnych i medycznych oraz skutków zdrowotnych związanych z zaburzeniem. Może to pomóc usługodawcom i pacjentom zająć się czynnikami ryzyka i zapobiec opóźnieniom w leczeniu.

Niektóre organizacje dysponują zasobami, które mogą pomóc osobom z ADHD zwiększyć ich prawdopodobieństwo angażowania się w zadania, nawyki lub działania, które mogą pomóc poprawić ich jakość i oczekiwaną długość życia, w tym ćwiczenia, prawidłowe odżywianie, opiekę stomatologiczną i higienę snu.

Specjaliści zajmujący się zdrowiem psychicznym specjalizujący się w ADHD mogą pomóc pacjentom rozwinąć umiejętności radzenia sobie z wszelkimi objawami, które mogą prowadzić do stresu lub innych skutków, które negatywnie wpływają na ich życie. Mogą również omówić, czy leki na ADHD byłyby pomocne.

Badanie przeprowadzone na prawie 150 000 Szwedów cierpiących na ADHD, opublikowane w marcu 2024 r., wykazało, że stosowanie leków wiązało się z 19% zmniejszeniem ryzyka zgonu w ciągu dwóch lat od diagnozy.