Jeśli kupiłeś wadliwy przedmiot, nie zapomnij o prawie do odszkodowania za koszty usunięcia usterki

Według Dainiusa Antanaitisa, adwokata w AVOCAD, znajomość swoich praw jako konsumenta pozwala na bardziej efektywne korzystanie z rynku, unikanie oszustw i dochodzenie sprawiedliwości w nieuczciwych sytuacjach.

Komentując najnowsze orzecznictwo, prawnik przypomina główne zasady stosunku prawnego między przedsiębiorcą a konsumentem, które odnoszą się do jakości rzeczy sprzedanej konsumentowi.

Po pierwsze, rzecz sprzedana musi być należytej jakości, tj. właściwości rzeczy muszą być zgodne z umową sprzedaży konsumenckiej. Przydatność rzeczy do zamierzonego użytku nie może być rozumiana jako możliwość korzystania z rzeczy, nawet jeśli wiąże się to ze znacznymi niedogodnościami, różnego rodzaju zakłóceniami lub dodatkowymi kosztami.

Po drugieW przypadku wady jakościowej towaru kupujący musi jedynie udowodnić samą wadę. Istniejące domniemanie odpowiedzialności sprzedawcy za jakość rzeczy sprzedanej nakłada jednak na przedsiębiorcę (sprzedawcę) obowiązek udowodnienia, że wady rzeczy powstały po wydaniu rzeczy kupującemu, z winy kupującego.

Trzeciasprzedawca, posiadając informacje o stanie lub właściwościach rzeczy sprzedanej, które są istotne dla zawarcia umowy i w wykonaniu swojego obowiązku zapewnienia jakości rzeczy, ma obowiązek ujawnić te informacje kupującemu w dobrej wierze, niezależnie od tego, czy kupujący ich zażąda.

Nieujawnienie ich kupującemu należy uznać za nieuczciwość sprzedawcy, a jeżeli nieujawniony stan lub cechy rzeczy wyjdą następnie na jaw, czyniąc korzystanie z rzeczy niewygodnym lub zmniejszając jej użyteczność, taki stan lub cechy należy uznać za wady ukryte rzeczy.

Jeżeli zatem konsument po nabyciu rzeczy odkryje w niej wady, które wprawdzie umożliwiają korzystanie z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, ale powodują niedogodności, zakłócenia lub dodatkowe koszty, wystarczy, że przedstawi dowód istnienia wad i nie jest konieczne udowodnienie przyczyn ich powstania, a nawet jeżeli przedsiębiorca zacznie bronić się, że konsument powinien był wiedzieć o tym, że rzecz jest sprzedawana z tymi cechami, to jeżeli konsument nie został wcześniej poinformowany o tych cechach, uznaje się je za wady ukryte.

Jak w takiej sytuacji konsument może rozwiązać problem wad jakościowych produktu?

Jeżeli rzecz nie odpowiada wymaganiom jakościowym, kodeks cywilny daje konsumentowi prawo żądania:

• naprawy lub wymiany towaru;
• proporcjonalne obniżenie ceny towarów;
• jednostronnie rozwiązać umowę sprzedaży, zwrócić towary i odebrać zapłaconą cenę.

Każdy z tych środków zaradczych ma swoje własne warunki stosowania. Jednak konsument wybierze jeden z tych środków nie tylko na podstawie tych warunków, ale także na podstawie swoich potrzeb i życzeń.

Przykładowo, konsument ze względu na lokalizację domu mieszkalnego i rozwiązania architektoniczne zdecydował się na zakup konkretnego lokalu mieszkalnego, który umeblował, wbudował urządzenia i wyposażył zgodnie ze swoimi potrzebami.

Jednak radość konsumenta z nowego domu została zakłócona przez różne niedociągnięcia w jakości domu (np. rażąco wysokie straty energii cieplnej w zimnych porach roku, skutkujące wyższymi kosztami ogrzewania, nieszczelne okna, fakt, że elewacja zewnętrzna nie tylko nie zachowuje estetycznego wyglądu, ale może również stracić swoją funkcję ochronną z powodu normalnych sił natury itp.)

Jeżeli przedsiębiorca odmawia lub nie usuwa tych wad, alternatywą jest obniżenie ceny lub rozwiązanie umowy i zwrot ceny. Jeśli więc konsument nie chce opuszczać swojego nowego domu i nie chce rozwiązywać umowy, może zdecydować się na obniżenie ceny.

W orzecznictwie Sądu Kasacyjnego środek ten oznacza, że jeżeli wartość faktycznie dostarczonej rzeczy wadliwej jest niższa od wartości rzeczy dobrej jakości, to ta różnica wartości stanowi kwotę obniżenia ceny możliwą do dochodzenia w ramach reklamacji. W takim przypadku sprzedawca powinien zapłacić kupującemu tę różnicę wartości.

W tym kontekście istnieje jednak jeszcze jeden możliwy środek zaradczy, który został określony w przepisach ogólnych kodeksu cywilnego dotyczących umów kupna-sprzedaży, które przewidują, że kupujący ma prawo żądać zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego w związku z usunięciem wad, jeżeli kupujący zdecydował się na usunięcie wad.

Warto zatem pamiętać, że jeżeli konsument otrzyma rzecz wadliwą, może żądać obniżenia ceny albo zwrotu kosztów poniesionych przez konsumenta w celu usunięcia wady.