Vama Veche. Piękne drinki. Nocne przygody. Pływanie wśród fosforyzujących alg i spadających gwiazd
Tylko Cristian Pepino mógł opowiedzieć nam historie Vamă. Cristian Pepino jest reżyserem teatru animowanego. Przeżył prawdziwe życie w Vamă. Miejsce wolności i nieograniczonej zabawy jest dziś „zainscenizowane” z postaciami obserwującymi spadające gwiazdy i noktowizory.
Oto chwile w Vama Veche, które wciąż sprawiają, że miejsce to jest magnesem. Oto chwile przeżyte przez naszego najfajniejszego „lalkarza”:
„Wolność, tak! „Przyszło tam stosunkowo niewielu ludzi, którzy stworzyli społeczność podobnie myślących przyjaciół”.
„Przez pewien czas w Vama Veche nie było elektryczności. François Pamfil bywał w tamtych latach w Vama i mieszkał u Matriony, ale w rzeczywistości przychodził tam tylko późno w nocy, w przeciwnym razie spędzał cały dzień z przyjaciółmi przy 2 Maja. Jego gospodyni, Matriona, odmówiła zainstalowania elektryczności, ponieważ bała się diabłów przechodzących przez drut”.
„W nocy woda w morzu jest cieplejsza. Kąpaliśmy się w nocy całą bandą, więc nie musieliśmy mierzyć się z absolutem, a nieskończoności nie widać, kiedy jest się matą matą matą”.
„Noctiluccas pojawiają się w sierpniu. Są wspaniałe. Kiedy pływasz w morzu, zostawiasz smugę światła. A fale tworzą takie smugi noctilucitów. Noctiluccas można trzymać w dłoniach, są małymi kropkami światła. Nie ulegają prądom morskim”.
Przeczytaj pełny wywiad z Cristianem Pepino na temat Vama veche tutaj:
Co oznacza wolność od cła, nawet jeśli jesteś na granicy?
Cristian Pepino: W Vama czy 2 May naprawdę mieliśmy poczucie, że jesteśmy wolni. Może dlatego, że do tych wiosek przyjeżdżał pewien rodzaj ludzi, kulturalnych, wykształconych, którzy byli wolni w swoim myśleniu, a nie zniewoleni przez seigniory. Generalnie przyjeżdżało tam stosunkowo niewielu ludzi, którzy tworzyli wspólnotę podobnie myślących przyjaciół. Po 1990 roku dowiedziałem się, że w raportach bezpieki tacy ludzie byli nazywani „wrogami”.
Mówi się, że poetka Nina Cassian i jej lipovan założyli Vama? Czy to prawda?
O ile mi wiadomo, poeta Miron Radu Paraschivescu po raz pierwszy przyjechał do Vamy na kilka lat w latach 50-tych. Nina Cassian nie pojechała do Vamy, pojechała 2 maja, miała swojego gospodarza, do „malowanego domu”. Vama była wioską Gagauzów, a nie Lipowian, więc Lipowianin Niny Cassian miał niewiele miejsca w Vama Veche. W latach pięćdziesiątych były ambasador Rumunii w Chile miał ochotę kupić dom w Vama Veche, a konkretnie dawną turecką kawiarnię, którą mój przyjaciel Mircea Medrea kupił od niego w latach dziewięćdziesiątych. Można więc powiedzieć, że to ambasador utorował drogę do Vama Veche.
Jakie warunki panowały wtedy w urzędzie celnym?
Weźmy prosty przykład. W Vama Veche przez pewien czas nie było prądu. François Pamfil bywał w tamtych latach w Vama i mieszkał u Matriony, ale w rzeczywistości chodził tam tylko późno w nocy, w przeciwnym razie spędzał cały dzień z przyjaciółmi na 2 maja. Jego gospodyni, Matriona, odmówiła zainstalowania elektryczności, ponieważ bała się diabłów przechodzących przez drut. Paul Ioachim, dramaturg i aktor, również udał się do Vamy, zatrzymując się u Bugiulescu. Coraz więcej ludzi zaczęło przyjeżdżać do Vama po tym, jak obóz Uniwersytetu w Klużu przeniósł się z 2 Mai do Vama Veche, chyba w latach 80-tych, nie wiem dokładnie. Ale było tam niewiele domów, więc niewiele osób przyjeżdżało do Vama.
A co z Cluj? Dlaczego nienawidzili ludzi z Bukaresztu?
Obóz Uniwersytetu w Klużu wynajął kilka pokoi od mieszkańców wioski na całe lato, po nieco niższej cenie. Przyjeżdżali w dwutygodniowe wieczory i jedli w ich stołówce. Słyszałem o nienawiści mieszkańców Klużu do mieszkańców Bukaresztu. Mogę powiedzieć, że zaprzyjaźniłem się z wieloma Clujenianami, profesorami uniwersyteckimi, godnymi podziwu ludźmi, z którymi spędzałem każdy wieczór w Vama Veche na naszym podwórku. Nie sądzę, żeby mnie nienawidzili. Mircea Medrea zaprosił nas, abyśmy zamieszkali z nim w domu, który kupił w Vama. Mieszkaliśmy u niego przez kilka wakacji. Nie sądzę, żeby mnie nienawidził, mimo że pochodzi z Klużu. Myślę, że nienawiść prawdopodobnie przejawia się w ludziach o niższym poziomie intelektualnym. Nie miałem nieszczęścia mieć do czynienia z takimi ludźmi. Mogę więc powiedzieć, że nikt z Klużu nie zaatakował mnie w Vama Veche.
Jaka jest różnica między kąpielą w dzień a w nocy? Nie bałeś się absolutu: ciemno ciemno ciemno + nieskończoność?
W nocy woda w morzu jest cieplejsza. Chodziliśmy kąpać się w nocy całym gangiem, więc nie musieliśmy mierzyć się z absolutem, a nieskończoność nie jest widoczna, gdy jesteś mat mate.
Jak to było z upijaniem się w Urzędzie Celnym? A co z zapomnieniem o sobie?
Jestem staroświecki. Piłem dużo, podobnie jak moi znajomi, ale nikt nigdy nie upił się do nieprzytomności. Drink był okazją do długich rozmów na kulturalne tematy, opowiadania dowcipów i zabawnych historii do późnych godzin nocnych. Zdaję sobie sprawę, że teraz drink oznacza dla niektórych utratę rozumu i robienie niewłaściwych rzeczy. Ale to nie zdarza się ludziom wykształconym. Samozapomnienie? Broń Boże! Dlaczego miałbyś tego chcieć? Nigdy nie piłem tak dużo.
Jak można zaprzyjaźnić się z celnikami, nie mając przyjaciół?
Zarówno 2 maja, jak i w Customs ludzie byli bardzo przyjaźni. Po kilku dniach znało się prawie wszystkich. Byłem wtedy bardzo młody, ale nawet sławni ludzie, którzy przyjechali na 2 Maja, jak Liviu Ciulei, Nina Cassian, Pino Caramitru, Irina Petrescu itd. byli bardzo przyjaźnie nastawieni do młodych ludzi. Nie było żadnych ludzi z wąsami. Sprytni ludzie przychodzili również na ogniska na plaży lub na imprezy organizowane na dziedzińcach. W tamtych czasach były to bardzo duże podwórka, nie rozrosły się tak bardzo.
Dlaczego ludzie są otwarci na rozmowę, na dzielenie się?
To normalne. Każdy opowiada o swoim życiu, kłopotach, problemach… To dobre dla wszystkich.
Chociaż zakwaterowanie jest często prymitywne, dlaczego często czujemy, że niczego nam nie brakuje?
Jak na dzisiejsze standardy, warunki mieszkaniowe w wielu domach były dość gówniane. Szatnia znajdowała się na podwórku, a na podwórku myło się w blaszanej beczce wodą nagrzaną słońcem. Ale kiedy kładłeś się spać w swoim pokoju późno w nocy, nie miało to znaczenia. Ale noce spędzaliśmy na dziedzińcu, na świeżym powietrzu, imprezując z przyjaciółmi i to było bardzo przyjemne.
Kiedy jest najgorszy moment na bezsenną noc w Customs? Dla mnie 3-4, kiedy czujesz ciężar bycia.
Nigdy w nocy. Poranki są do bani, jeśli zrobiłeś głupią rzecz, pijąc mieszankę na noc. Ale z cytryną i aspiryną to szybkie rozwiązanie.
W jakie dni pojawiają się noctilucans – fosforyzujące algi? Dlaczego? Czy dotykałeś ich? Jak wyglądają?
Noctiluccas pojawiają się w sierpniu. Są przepiękne. Kiedy pływasz w morzu, zostawiasz za sobą smugę światła. A fale tworzą takie szlaki noctilucitów. Można je trzymać w dłoniach, to małe kropki światła. To nie są prądy.
Widziałeś Perseidy. Dlaczego gwiazdy spadają na zegarek?
Perseidy można zobaczyć wszędzie. Ale są one mniej widoczne w miastach, z powodu zanieczyszczenia, wysokich domów itp. Nad morzem niebo jest czystsze i można zobaczyć całe sklepienie niebieskie. Ale ani Perseidy, ani Noctilucti nie są warte fortuny, jeśli nie zobaczysz ich z dziewczyną i przyjaciółmi.
Jak wymyśliłbyś sztukę kukiełkową o zaczarowanych ludziach?
Nie jestem w tym dobry. Prawie wszystkie moje przedstawienia to komedie, a nie poezja.
Kim jest Cristian Pepino:
Reżyser teatru animacji. Wiele wyreżyserowanych przez niego przedstawień zdobyło międzynarodowe nagrody: 1981 – Nagroda Główna na Międzynarodowym Festiwalu PIF w Zagrzebiu za Metamorfozy według Owidiusza, Teatr Lalek Constanța; 1982 – Nagroda Specjalna Jury na Festiwalu PIF za Sânziana i Pepelea, Teatr Lalek Galați; 2001 – Nagroda za Kreację na Festiwalu PIF za Zgromadzenie ptaków, Teatr Țăndărică; 2008 – Nagroda Reżyserska na Światowym Festiwalu w Pradze za spektakl Candid, Teatr Țăndărică; 2010 – Nagroda Reżyserska i Nagroda Doskonałości dla Najlepszego Spektaklu Teatru Lalek na Festiwalu Złota Magnolia w Szanghaju za spektakl Pinokio, Teatr Colibri, Craiova. (Wydawnictwo Humanitas)
Zdjęcia i rysunki: Cristian Pepino, Cristina Pepino, Irina Crivăț, Decebal Scriba
