Dlaczego Amazonka płynie wstecz?
Odkrycia geologiczne wykazały, że miliony lat temu (prawdopodobnie) najdłuższa rzeka na świecie płynęła w przeciwnym kierunku.
O Amazonkaznany jako największy na świecie system odwadniający pod względem objętości wody, rozciąga się na długości 6400 kilometrów od Andów w Peru do Oceanu Atlantyckiego. Jednak odkrycia geologiczne ujawniły, że miliony lat temu ogromna rzeka płynęła… przeciwnym kierunku.
Kiedy Russell Mapes, absolwent Uniwersytetu Karoliny Północnej, badał przepływ osadów z Andów do Atlantyku w 2006 roku, pojawiła się anomalia w osadach w środkowej Ameryce Południowej.
Stary kamienie szlachetne z cyrkoniamipochodzące ze wschodniej części Ameryki Południowej, znajdowały się w młodszych Andach na zachodzie. Jako dowód w projekcie Mapes skatalogowano skamieniałości zwierząt morskich w nieoczekiwanych lokalizacjach w głębi lądu, co sugerowało historyczny przepływ rzeki ze wschodu na zachód.
Późniejsza analiza powiązała odwrócony przepływ z górzystym regionem w północno-wschodniej Ameryce Południowej, który istniał w okresie Okres kredowy65-145 milionów lat temu.
Płaski teren Amazonki sprawiał, że była ona podatna na zmiany kierunku ze względu na niewielkie zbocza. Przed powstaniem Andów rzeka płynęła ze wschodu na zachód w kierunku łuku Purus w Brazylii, a woda na zachód od łuku wpadała do Pacyfiku.
Gdy płaskowyż uległ erozji, woda zaczęła płynąć z zachodu na wschód. Rozwój Andów zakończył się utworzeniem basenu, który z czasem wypełnił się, odwracając bieg rzeki.
Mapes to zaproponował ostateczne odwrócenie nastąpiło w ciągu ostatnich pięciu do dziesięciu milionów lat — szybka zmiana warunków geologicznych.
Późniejsza, z 2014 r., przedstawiła uzupełniającą teorię, sugerującą, że wypiętrzenie Andów zwiększyło przechwytywanie opadów, nasilając erozję i tworząc mokradła Pebas. Nagromadzenie osadów w tym regionie spowodowało zmianę krajobrazu, prowadząc do odwrócenia przepływu Amazonki około 10 milionów lat temu.
