Ozempic w SUS: utrata patentu i monitorowanie mogą sprawić, że leczenie stanie się opłacalne

Miasto Rio de Janeiro planuje nowy program walki z otyłością, w ramach którego oferowane będą leki takie jak semaglutyd i liraglutyd, początkowo wskazane do kontrolowania cukrzycy, ale które stały się popularne ze względu na efekt odchudzania.

Według Miejskiego Sanepidu powinno to nastąpić od 2026 roku, ale powstała już grupa robocza, która ma zaplanować najlepszą strategię stosowania leku.

Mimo że wywołała pewne zamieszanie, inicjatywa z Rio nie jest nowa. Liraglutyd jest już stosowany w miastach w Goiás, Distrito Federal i Espírito Santo, a także stanowi część protokołów leczenia w Państwowym Instytucie Cukrzycy i Endokrynologii stanu Rio de Janeiro (Iede), Hospital das Clínicas i Instituto da Criança z Uniwersytet w Sao Paulo.

Nadal nic nie wskazuje na włączenie tych substancji do Jednolitego Systemu Opieki Zdrowotnej (SUS).

W 2023 roku producent Novo Nordisk zwrócił się do Komisji ds. Włączenia Technologii do SUS (Conitec) o ocenę włączenia, ale opinia była negatywna. Pomimo badań wykazujących skuteczność leku, szacunkowy wpływ na budżet uznano za wysoki: 12,6 miliarda R $ w ciągu 5 lat.

Ale ten scenariusz może się zmienić w najbliższej przyszłości. Po upadku patentu inne laboratoria zaczęły produkować leki na bazie liraglutydu, a w grudniu ubiegłego roku Narodowa Agencja Nadzoru Zdrowia zezwoliła na stosowanie w Brazylii dwóch pierwszych z nich. W przypadku większej konkurencji cena leku ma tendencję do obniżania się.

Pozostaje wyłącznym patentem Novo Nordisk do marca 2026 r. i na razie nie jest używany przez żadną usługę publiczną. W aptekach cena ampułek na miesiąc stosowania waha się od 800 R$ do 2000 R$, w zależności od dawki.

Liraglutyd jest nieco tańszy i można go kupić za około 700 R $, ale wymaga codziennego stosowania, natomiast semaglutyd należy wstrzykiwać raz w tygodniu.

Wiceprezes Brazylijskiego Towarzystwa Endokrynologii i Metabologii Karen de Marca wyraża optymizm co do przyjęcia leków w publicznej sieci Rio i możliwości, że zainspiruje to inne podmioty publiczne do podążania w tym samym kierunku.

Jest także dyrektorem ds. pomocy technicznej w Iede, jednej z placówek publicznych w Brazylii, która już u niektórych pacjentów stosuje liraglutyd.

„Te leki należą do klasy agonistów GLP-1. W badaniach zauważono, że zapewnia dobrą kontrolę glikemii, a także pomaga utrzymać poziom insuliny. Jest to cząsteczka bardzo kompletna, mamy receptory dla tej cząsteczki w różnych narządach organizmu, począwszy od ośrodkowego układu nerwowego, gdzie czasami pomaga przy składniku sytości, dlatego zaczęliśmy zdawać sobie sprawę, że oprócz kontrolowania cukrzycy mogłoby być przydatne także u pacjentów z otyłością” – wyjaśnia specjalista.

Wiceprezes SBEM uważa, że ​​przyjęcie tych leków w publicznej służbie zdrowia jest ciekawą strategią także ze względu na badania, które wykazują zmniejszenie umieralności z powodu chorób układu krążenia oraz występowania chorób przewlekłych, takich jak wysokie ciśnienie krwi.

„Kiedy myślimy o wprowadzeniu leku do Jednolitego Systemu Opieki Zdrowotnej, trzeba pomyśleć o realnych korzyściach, komu ma on służyć, ile kosztuje i jakie oszczędności przyniesie. Jeśli więc uznamy, że jest to cząsteczka bardzo złożona, która może poprawić kontrolę glikemii, kontrolować wagę i osiągnąć utratę wagi nawet o 25%, a do tego z korzyścią dla układu krążenia, co jest główną przyczyną zgonów chorych na cukrzycę z otyłością , jest bardzo interesujące. Zmniejszasz także koszty hospitalizacji z powodu powikłań sercowo-naczyniowych, powikłań cukrzycy, amputacji, kosztów leków na nadciśnienie i choroby nerek”.

To jest główne uzasadnienie przyjęcia leku przez ratusz w Rio. Miejski sekretarz zdrowia Daniel Soranz uważa, że ​​może to oznaczać oszczędności dla kasy publicznej:

„Dziś Rio de Janeiro wydaje mniej więcej 130 milionów R$ rocznie na hospitalizacje wynikające z problemów z cukrzycą i otyłością. Oczekuje się, że dzięki semaglutydowi i szerszemu programowi zwalczania otyłości będziemy w stanie zmniejszyć liczbę hospitalizacji i faktycznie poczynić dalsze postępy w poprawie jakości życia”.

Według sekretarza Urząd Miasta jest już w kontakcie z czterema laboratoriami: Novo Nordisk i trzema innymi, które po złamaniu patentu powinny rozpocząć produkcję leku.

Soranz gwarantuje, że lek będzie oferowany w ramach zintegrowanego leczenia: „Kliniczny projekt monitorowania pacjenta będzie pochodził z Klinik Rodzinnych. Protokół terapeutyczny określi lekarz rodzinny. Jeśli będziesz musiał brać leki, dietę, ćwiczenia, jeśli będziesz potrzebować operacji bariatrycznej.

Dla wiceprezesa Brazylijskiego Towarzystwa Endokrynologii i Metabolizmu ideałem byłoby, aby pacjenci mieli dostęp do multidyscyplinarnych ośrodków leczenia: „kompletnego miejsca, w którym masz wychowawcę fizycznego, dietetyka, psychologa, psychiatrę, endokrynologa, lekarza pierwszego kontaktu kto może zastosować to leczenie. Naprawdę uważam, że konieczne jest posiadanie multidyscyplinarnego zespołu, ponieważ otyłość jest wieloczynnikowa. Leki leczą otyłość, ale nie leczą przyczyn, które doprowadziły do ​​przyrostu masy ciała”.

Endokrynolog ostrzega również, że programy publiczne wymagają protokołów, aby zapewnić najlepsze wykorzystanie tej strategii: „Na przykład tutaj, w Iede, wydajemy liraglutyd pacjentom ze znaczną otyłością, którzy nie reagują na inne leki i mają inne choroby współistniejące. A biorąc pod uwagę tę sytuację, warto zainwestować w droższe leki.”

Nawet ulotki leków dostępnych w Brazylii – Saxenda, który zawiera liraglutyd i Wegovy, który zawiera semaglutyd – wskazują, że są one wskazane do stosowania przez osoby dorosłe, których wskaźnik masy ciała przekracza 30 kilogramów na metr kwadratowy (kg/m²), co charakteryzuje się otyłością, czyli 27kg/m2, w przedziale nadwagi, o ile u pacjenta występuje problem zdrowotny związany z tym schorzeniem.

Z leków może korzystać także młodzież powyżej 12 roku życia, która jest otyła i waży co najmniej 60 kg. We wszystkich przypadkach zaleca się łączenie stosowania leku z dietą i ćwiczeniami fizycznymi.

Estetyczne zastosowanie

Lek na bazie semaglutydu, najbardziej znana marka, nie ma zalecenia ulotkowego dotyczącego stosowania w walce z otyłością, ale tylko u dorosłych pacjentów z niewyrównaną cukrzycą typu 2.

Mimo to skuteczność substancji przyciągnęła wiele osób, które nie spełniają kryteriów, ale chcą schudnąć ze względów estetycznych. Sprzedaż wszystkich tych leków wymaga przedstawienia recepty, jednak w związku z niezachowaniem recepty istnieje możliwość zakupu bez rekomendacji. Anvisa zastanawia się, czy należy je umieścić w tej samej kategorii co antybiotyki, co zmusiłoby apteki do przechowywania kopii recepty z dowodem tożsamości kupującego.

W grudniu brazylijskie stowarzyszenia Endokrynologii, Metabologii i Cukrzycy oraz Brazylijskie Stowarzyszenie Badań nad Otyłością i Zespołem Metabolicznym opublikowały list otwarty, w którym broniły wstrzymania przychodów ze sprzedaży agonistów GLP-1. W tekście napisano, że „sprzedaż bez recepty, mimo że jest nieregularna, jest częsta” oraz że „masowe zażywanie budzi obawy o zdrowie populacji i dostęp do leku dla tych, którzy naprawdę potrzebują leczenia”.

Karen de Marca podkreśla, że ​​osoby przyjmujące te leki bez nadzoru często nie przyjmują odpowiednich dawek i są bardziej narażone na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak nudności, wzdęcia, zaparcia lub biegunka. Nieprawidłowe użycie może również pogorszyć zaburzenia psychiczne i zaburzenia odżywiania.

„Osoba, która ma obsesję na punkcie własnego wyglądu i bycia szczupłą, może czasami zastosować nadmierną dawkę leków bez żadnych wskazań. Widzimy, że następuje również utrata masy beztłuszczowej, która może wywołać proces sarkopenii. Możesz także cierpieć na uzależnienie w tym sensie, że nie widzisz siebie bez tego leku, ponieważ musisz czuć się szczupły”.

Psycholog Flavia Ferreira da Silva wzmacnia ostrzeżenie. Leki zaczęła stosować po zdiagnozowaniu stanu przedcukrzycowego, zwężenia wątroby i otyłości. Ale zawsze przy wsparciu medycznym i psychologicznym.

„Ważne jest, aby radzić sobie z lękiem, a czasami z dysforią ciała, ponieważ bardzo szybko zmieniasz swoje ciało i musisz zrozumieć, że to nowe ciało jest w trakcie, a wiele osób nie może nadążać za wizerunkiem, stają się bardzo chudzi, myśląc, że nadal muszą stracić więcej. Jest też wstyd tracić wagę przy pomocy takich leków, jakby to była porażka, bo sami nie możemy tego zrobić za pomocą ćwiczeń”.

Kiedy Flávia rozpoczynała leczenie, ważyła 98 kg, a dziś waży około 70 kg: „Bycie grubym nie jest problemem, ale przewlekła otyłość już tak. Nawet jak nie masz nic na egzaminach to masz problemy z kręgosłupem, kolanami, stawami. Dzisiaj wszystkie moje stawki są dobre, cukier, cholesterol.”

Jednak doświadczenie Flávii nie jest uniwersalne, co wzmacnia potrzebę zindywidualizowanego monitorowania. Inżynier komputerowy Danilo Vidal Ribeiro ma cukrzycę typu 2 i zaczął stosować semaglutyd, aby lepiej kontrolować poziom glukozy i schudnąć, ale leczenie zakończyło się niepowodzeniem.

„Stosowałem go przez około dwa miesiące, ale bardzo bolał mnie brzuch, miałem wrażenie, że brzuch jest wzdęty, zawsze pełny i bardzo bolało. Spędziłem nawet jedną noc na izbie przyjęć, żeby sprawdzić, czy jest coś jeszcze gorszego. Zrobiłem badania, ale nic nie wykazały.”

Dziś, dzięki zastosowaniu innego leku i zmianie diety, Danilo udaje się zapanować nad chorobą i ostrzega wszystkich, których skusi obietnica łatwej i szybkiej utraty wagi:

„Każdy lek stosowany bez pomocy lekarza, aby osiągnąć cel, jakim jest utrata wagi lub nawet kontrolowanie cukrzycy, wiąże się z dużym ryzykiem. I nie tylko zachorujesz, jak to miało miejsce w moim przypadku, ale możesz mieć poważne komplikacje zdrowotne. Z pewnością niepokojące jest to masowe używanie”.

Zobacz także: „Sieci społecznościowe zwiększyły gorączkę Ozempic” – mówi endokrynolog CNN