Życie pod kontrolą służb bezpieczeństwa. Co czeka „syryjskiego Janukowycza” w Rosji?
Gdy bojownicy islamistyczni zbliżali się do stolicy Damaszku, władca Bashar al-Assad podjął decyzję, która ostatecznie zakończyła ponad 50 lat rządów rodziny Assad w Syrii.
Rosjanie w ostatniej chwili rzucili mu ratunek. W zasadzie Assad był z góry przesądzony: jeśli podejmie walkę z grupami opozycyjnymi, przegra.
Armia służąca jego reżimowi wycofywała się, a według trzech źródeł agencyjnych Rosjanie złożyli dla Assada ofertę – jeśli natychmiast opuści Damaszek, zagwarantują jemu i jego rodzinie bezpieczny wyjazd z kraju, którym rządził przez 24 lata. lata. Według źródeł agencji ewakuacją Assada z Damaszku zajęli się funkcjonariusze rosyjskich służb specjalnych. Mieli przewieźć prezydenta Syrii ze stolicy do jednej z baz lotniczych.
Bloomberg nie precyzuje, kiedy dokładnie to nastąpiło. Nawet nie tam, skąd wystartował samolot. Pisze jednak, że jego transponder został wyłączony, przez co nie można było namierzyć lotu.
Analityk Rusłan Puchow z moskiewskiego Centrum Analiz Strategii i Technologii określił akcję Kremla mającą na celu ratowanie Assada jako tzw. kontrola szkód, czyli kontrola rozmiaru szkód. Według niego logiczne było, że Rosja przekonała Assada do poddania się, jeśli nie chciał ryzykować, że skończy jak Saddam Husajn w 2006 r. lub Muammar Kaddafi w 2011 r.
Rosjanie nie mieli czasu ani rezerw
Zdaniem Marka Příhody, eksperta ds. Rosji z Instytutu Studiów nad Europą Wschodnią Uniwersytetu Karola w Pradze, o tym, że Rosjanie nie przyjdą Assadowi z pomocą militarną, zadecydowało kilka czynników. Jednym z nich pozostaje front ukraiński, na który całą swoją uwagę skierowali Rosjanie. Jednocześnie wojska, jakie Rosjanie mieli w Syrii, nie wystarczyłyby, aby powstrzymać szybki postęp ugrupowań opozycyjnych.
„Naloty okazały się niewystarczające. Było jasne, że zmiana sytuacji będzie wymagała rozmieszczenia dużego kontyngentu wojsk lądowych, chyba że Rosja będzie chciała narazić się na wstyd militarny” – wyjaśnia ekspert.
Jednak według niego Rosja nie miała czasu ani rezerw armii, aby w jakiś sposób spróbować pomóc Assadowi bezpośrednio w Syrii. Co więcej, okazało się, że nawet kluczowi sojusznicy Assada – Iran i Hezbollah – nie są w stanie tego zrobić.
„Z całej tej sytuacji wynika jeden ważny wniosek – Rosja na Ukrainie walczy na granicy swoich możliwości i przy maksymalnym wykorzystaniu swoich możliwości. Nie stać go na kolejną przygodę militarną. Ambicje Putina, by przywrócić Rosji status światowego mocarstwa, otrzymały zatem śmiertelny cios” – komentuje ekspert.
Życie w złotej klatce
Ostatecznie Bashar Assad prawdopodobnie trafił do Moskwy. Nie wiadomo jednak, gdzie dokładnie obalony prezydent mieszka z rodziną. Jednak rodzina Assadów nie będzie cierpieć na wygnaniu. Według gazety Departament Stanu USA szacuje, że majątek, jaki Assadowie ukryli w fikcyjnych firmach lub rajach podatkowych, sięga dwóch miliardów dolarów. Dla odmiany ich krewni są właścicielami luksusowych nieruchomości w Moskwie.
Według organizacji pozarządowej kuzyni Assada z wpływowej syryjskiej rodziny Makhlouf kupili w Moskwie w latach 2013–2019 co najmniej 19 mieszkań o wartości szacunkowej 40 mln dolarów.
Według eksperta ds. Rosji Příhody los Bashara Assada przypomina los byłego prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza, który również uciekł do Rosji w 2014 roku.
„Kolejny «prawowity» prezydent znalazł się w Rosji bez realnej możliwości wpływania na wydarzenia w swoim kraju. Podobnie jak Janukowycz, syryjski dyktator nie będzie cierpiał biedy. Można się tylko domyślać, jaki majątek posiada, ale nie ulega wątpliwości, że jego ilość jest nadzwyczajna. Z drugiej strony jego stanowisko najprawdopodobniej zamieni się w „złotą klatkę”, w której się znajdzie” – skomentował dla Aktuality.sk.
Ostatni atut
Według eksperta życie Assada będzie pod kontrolą rosyjskich władz i służb bezpieczeństwa wraz z decyzją o przyjęciu rosyjskiego azylu.
„W osobie byłego prezydenta Syrii Rosja będzie miała jeden z ostatnich atutów, za pomocą których będzie próbowała wpłynąć na sytuację w Syrii. Nie jest wykluczone, że w przypadku kolejnego kryzysu osoba Bashara Assada, podobnie jak w przypadku Janukowycza, zostanie wyciągnięta z tła i w jakiś sposób wykorzystana” – zauważa ekspert. Według niego Rosjanie musieli być zaskoczeni szybkością wydarzeń w Syrii i dopiero teraz ich przywódcy będą prawdopodobnie musieli przygotować jakąś długoterminową strategię, wynikającą z nowej syryjskiej rzeczywistości.
Można powiedzieć z niemal całą pewnością, że Rosjanie nie wydadzą Assada, aby jego reżim stał przed międzynarodowym ściganiem za popełnione zbrodnie.
„Rosja nie jest stroną konwencji ustanowionej przez Międzynarodowy Trybunał Karny” – powiedział w rozmowie ze stacją rosyjski wiceminister spraw zagranicznych Siergiej Riabkow.
