15 lat temu Czechy były ostatnim krajem UE, który podpisał traktat lizboński

Były prezydent Republiki Czeskiej i eurosceptyk Václav Klaus podpisał Traktat Lizboński 15 lat temu. Miało to miejsce 3 listopada 2009 roku.

Ówczesna głowa państwa zrobiła to pomimo zastrzeżeń do dokumentu. Podpis prezydenta Klausa oznaczał zakończenie ratyfikacji Traktatu Lizbońskiego nie tylko w Czechach, ale i w całej Unii. Republika Czeska była ostatnim krajem, który czekał.

Traktat Lizboński został podpisany przez szefów państw i rządów państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie. Traktat reformujący zmienił podstawowe dokumenty UE – Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Podczas szwedzkiej prezydencji Traktat Lizboński wszedł w życie 1 grudnia 2009 roku. Dokumenty ratyfikacyjne zostały przekazane do włoskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Rzymie. Włochy działają jako „depozytariusz” od 1957 roku.

Traktat Lizboński miał na celu zwiększenie skuteczności instytucji UE

Traktat Lizboński miał na celu uczynienie instytucji i procesów decyzyjnych UE bardziej przejrzystymi i skutecznymi po jej rozszerzeniu z 15 do 27 członków. Dokument pozwala Unii na posiadanie długoterminowego prezydenta, daje większe uprawnienia szefowi wspólnej polityki zagranicznej, zapewnia bardziej demokratyczny proces decyzyjny i daje więcej do powiedzenia Parlamentowi Europejskiemu i krajowym organom ustawodawczym.

Traktat, który zastąpił planowaną konstytucję europejską, musiał zostać ratyfikowany przez wszystkie 27 państw członkowskich UE.

Traktat zachował znaczną część eurokonstytucji, ale zrezygnował z jej nazwy. Zrezygnowano również z odniesień do symboli UE, takich jak flaga i hymn. Kilka państw członkowskich nalegało na spełnienie tych wymogów, argumentując, że w przeciwnym razie UE zyskałaby wizerunek superpaństwa.

Utworzono nowe stanowisko szefa Rady Europejskiej, wybieranego przez europejskich przywódców na 2,5-letnią kadencję, z możliwością przedłużenia o jedną dodatkową kadencję. Zastąpiło to dotychczasową praktykę, zgodnie z którą co sześć miesięcy Radzie Europejskiej przewodniczył inny polityk.

Zasada jednego komisarza na kraj w Komisji Europejskiej została zniesiona.

Prawo UE zezwala na maksymalnie 750 posłów do PE i przewodniczącego/przewodniczącą w Parlamencie Europejskim. Liczba miejsc w każdym kraju jest ustalana przed każdymi wyborami do Parlamentu Europejskiego. W obecnej kadencji w Parlamencie Europejskim zasiada 720 posłów.

Traktat Lizboński zawiera Kartę Praw Podstawowych UE, podpisaną 11 grudnia 2007 r. w Parlamencie Europejskim. Karta po raz pierwszy jasno określiła podstawowe prawa obywateli UE i została podpisana i ogłoszona w 2000 r. jako załącznik do Traktatu z Nicei, ale nie stała się prawnie wiążąca. Parlament Europejski nalegał na włączenie jej do proponowanej Konstytucji UE, co nadałoby jej pełną moc prawną, ale tak się nie stało z powodu odrzucenia tekstu Konstytucji w referendach we Francji i Holandii. Dopiero nowy projekt Traktatu Reformującego UE ostatecznie potwierdził prawnie wiążący status Karty Praw Podstawowych, choć nie zmieniło to faktu, że Karta nie będzie częścią tekstu samego Traktatu.