Jedna trzecia litewskich nastolatków jest zastraszana: większość nie szuka pomocy

„Head & Shoulders” na zlecenie Komisji Europejskiej w czerwcu 2024 r. „Według ankiety przeprowadzonej przez Spinter Research, ponad jedna trzecia (35%) respondentów była zastraszana w okresie dojrzewania (11-17 lat), podczas gdy dwie trzecie (69%) nie szukało pomocy.

Nie widzi sensu w szukaniu pomocy

Dr Jurgita Smiltė Jasiulionė, psycholog z Childline, zauważa, że dzieci nie szukają pomocy, gdy nękanie jest normalizowane lub gdy po zgłoszeniu nadużycia nie otrzymują informacji zwrotnej.

„W obliczu znęcania się lub upokarzającego zachowania ważne jest, aby je dostrzec i nazwać, a nie zaprzeczać – „no cóż, oni tylko się bawią”, „daj spokój, to tylko chłopcy, tak się zachowują”, „bzdury, czy dziewczyna nie skrzywdziłaby cię, takiego chłopca”.

Gdy niewłaściwe zachowanie zostanie znormalizowane, dziecko nie ma zaufania, jeśli dziecko myśli, że pomoc nie pomoże, a nawet zaszkodzi, nie mówi już o tym.

Kiedy niewłaściwe zachowanie jest znormalizowane, dziecku się nie ufa, a jeśli dziecko myśli, że pomoc nie pomoże, a może nawet zaszkodzi, dziecko już o tym nie mówi.

Niektóre szkoły mają „skrzynki do nękania”, w których dzieci mogą anonimowo zgłaszać upokarzające zachowania. Jednak skrzynki te często nie działają, ponieważ dzieci nie otrzymują informacji zwrotnej.

Brakuje kultury komunikacji i zrozumienia, że dla dzieci ważne jest uzyskanie odpowiedzi i reakcji ze strony dorosłych – „Widziałem to, to poważne i porozmawiajmy o tym” – mówi psycholog.

Mówi, że często dzieci są również konfrontowane z bezradnością dorosłych, więc radzą sobie z sytuacją samodzielnie i nie szukają pomocy u dorosłych.

„Kiedy dzieci zdają sobie sprawę, że dorosły nie jest w stanie pomóc, dzieci czują się bezsilne. Często dorośli nie wiedzą, jak pomóc, więc mówią: „cóż, nie mogę pomóc” lub „ale już rozmawiałem z dzieckiem, co możesz zrobić, ono jest takie, zachowuje się w ten sposób”.

Kiedy dzieci zdają sobie sprawę, że dorosły jest bezsilny, aby pomóc, dzieci również czują się bezsilne.

Dorosły ma jednak większą władzę w szkole i powinien znaleźć znaczenie nawet w małych, powtarzalnych działaniach.

Częstym błędem popełnianym przez dorosłych jest zaprzestanie działania, ponieważ nie widzą już sensu. Ale jeśli chodzi o zastraszanie, istnieją pewne kroki lub sposoby reagowania, które należy konsekwentnie powtarzać, aż dziecko zrozumie, że istnieje granica, której nie może przekroczyć” – mówi Jasiulionė.

Bycie zastraszanym także przez dorosłych

Doradcy-wolontariusze Childline zauważają, że wiele dzieci nadal doświadcza upokarzającego zachowania ze strony rówieśników, dorosłych, a czasem nawet najbliższych im osób, które często nie zdają sobie sprawy, że je krzywdzą.

Badanie wykazało, że zdecydowana większość (85%) doświadczyła zastraszania ze strony rówieśników, prawie połowa (40%) ze strony starszych uczniów i 15% ze strony nauczycieli.

Nauczyciele często mają do czynienia z sytuacjami, w których nie wiedzą, co robić lub nie zdają sobie sprawy, że to, co mówią, może zranić dzieci.

Bardzo ważne jest, aby nauczyciele byli wysłuchiwani, nie byli osamotnieni, wspierali się nawzajem i mieli jasne pojęcie, co robić i gdzie szukać pomocy, jeśli znajdą się w sytuacji, w której dziecko doświadcza upokarzającego zachowania.

Childline od wielu lat wdraża w szkołach program zapobiegania nękaniu, ale J.S. Jasiulionė zauważa, że w niektórych szkołach programy te nie znajdują miejsca i wymagają wzmocnienia.

„Programy zapobiegania znęcaniu się wymagają stałej uwagi i zaangażowania całej społeczności szkolnej, co stwarza dodatkowe wyzwania dla pracowników szkoły.

Krótsze praktyczne sesje szkoleniowe, takie jak te, które prowadzimy w ramach kampanii „Rozłóżmy ramiona”, uzupełniają sesje programu profilaktycznego i dostosowują się do realiów danej szkoły, pozostawiając nauczycieli czujących się wzmocnionymi i zdolnymi do pewniejszego reagowania” – mówi psycholog.

Wzmocnienie pozycji nauczycieli w reagowaniu na nękanie jest ważne

W ubiegłym roku ponad 430 nauczycieli ze szkół na całej Litwie wzięło udział w szkoleniu Childline w ramach kampanii Head & Shoulders „Let’s Squared Shoulders”.

Jasiulionė jest zadowolona, że nauczyciele aktywnie omawiali konkretne przypadki zastraszania, zadawali pytania i dzielili się z grupą tym, jak radzili sobie z taką czy inną sytuacją.

„To szkolenie nie było tylko teoretyczne. Wiele osób już wie, czym jest mobbing i tak naprawdę nie ma potrzeby o tym mówić.

Nauczyciele, którzy wzięli udział w szkoleniu, cieszyli się z możliwości wspólnego przeanalizowania konkretnych przypadków, podzielenia się doświadczeniami, zobaczenia, że te same sytuacje i wzorce niewłaściwego zachowania są różnie oceniane i reagowane przez nauczycieli, a także uczenia się od siebie nawzajem”, mówi J.S. Jasiulionė.

Powiedziała, że szkolenie pozwoliło nauczycielom zadawać pytania dotyczące sytuacji, które rozpoznają, dzielić się swoimi doświadczeniami w bezpiecznej przestrzeni, badać, dlaczego pewne sposoby reagowania pomagają lub nie pomagają, w jaki sposób są niebezpieczne, dlaczego ironia lub sarkazm nie powinny być stosowane w odpowiedzi na upokarzające zachowanie, a dla wielu dzieci może to brzmieć jak upokarzające zachowanie.

Nauczyciele, rodzice i specjaliści szkolni współpracujący ze sobą mogą stworzyć bezpieczniejsze środowisko dla nastolatków, zapobiegać nękaniu i zapewniać wsparcie.

Już drugi rok z rzędu Head & Shoulders prowadzi kampanię społeczną pod hasłem „Let’s square our shoulders”, której celem jest zapobieganie nękaniu.

Fundusze zebrane w ramach kampanii zostaną wykorzystane na zapewnienie szkoleń w zakresie reagowania na nękanie dla nauczycieli i pracowników szkół na Litwie. Szkolenie zostanie przeprowadzone przez specjalistów Childline.